Al-Madina
miasto w zach. części Arabii Saudyjskiej, prowincja Al-Hidżaz; obok Mekki drugie święte miasto islamu; usytuowana w dużej oazie; 400 tys. mieszk. (2000); zał. 135 p.n.e. przez Żydów wysiedlonych z Palestyny pn. Jatrib; 622 schronił się tu Mahomet po swojej ucieczce (hidżra) z Mekki; pociągnęło to za sobą zmianę nazwy na M. ("miasto proroka") oraz 632 przeniesienie tu stolicy kalifatu; od 661 emirat Al-Hidżazu; od 1517 w rękach sułtanów tureckich; od 1924 w Arabii Saudyjskiej; ośrodek handlu i rzemiosła kultowego; przem. odzieżowy, tkacki, metalowy; węzeł drogowy (połączenia z Mekką, portem Janbu nad M. Czerwonym i stolicą w Rijadzie); międzynar. port lotniczy; uniwersytet muzułmański (zał. 1961), liczne szkoły, biblioteki; miejsce obowiązkowych pielgrzymek muzułmanów (hadżdż) - grób Mahometa i jego córki Fatimy oraz pierwszych kalifów Omara i Abu Bekra w meczecie wzniesionym w XV w. wg tradycji na miejscu dawnego domu Mahometa; zachowane także mury miejskie i fort tur. z XVI w.