miasto nad rz. Brynicą (dopływ Czarnej Przemszy), w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym (woj. śląskie); powstały 1934 z połączenia wsi Szarlej i Piekary Wielkie, które były znane w XIII-XIV w. jako ośr. górnictwa ołowiu i srebra; od połowy XVII w. Piekary stały się celem pielgrzymek do cudownego obrazu Matki Boskiej; 1697 w P. August II zaprzysiągł ; w XIX w. dalszy rozwój miasta, ważny ośr. kultury polskiej na Śląsku (czasopisma, drukarnia polska zał. 1840); 1919-1921 udział mieszkańców w powstaniach śląskich; objęte plebiscytem 1921, przyznane Polsce; prawa miejskie 1939; 60,7 tys. mieszk. (2002); kopalnie węgla kamiennego, zakłady górniczo-hutnicze cynku i ołowiu "Orzeł Biały", zakłady remontowe, przem. spoż., odzieżowy, maszynowy, mat. budowlanych; szpital specjalizujący się w skomplikowanych terapiach ortopedycznych; kościół św. Bartłomieja z barokową kopią obrazu MB Piekarskiej; kopiec usypany 1932–37 dla uczczenia powrotu Górnego Śląska do Polski.
ŚLĄSKIE WOJEWÓDZTWO,
