miasto we Francji, w zespole miejskim Paryża; dawna rezydencja król. z ogromnym parkiem, najznakomitsze dzieło franc. klasycyzmu barokowego; zaczątkiem założenia był pałacyk myśliwski Ludwika XIII (1624); za Ludwika XIV nastąpiła wielka rozbudowa W., prowadzona pod kierunkiem Ch. Le Bruna (sam zaprojektował wystrój niektórych wnętrz); poszczególne etapy budowy prowadzili: L. Le Vau (1668-70), F. d'Orbay i J. Hardouin-Mansart (od 1675). Monumentalna bryła pałacu z 3 dziedzińcami ma 2 skrzydła boczne i wysunięty w stronę ogrodu ryzalit; do płn. skrzydła przylega kaplica pałacowa; bogato dekorowane wnętrza, m.in. apartamenty króla i królowej, Galeria Zwierciadlana, salony Wojny i Pokoju (z reliefami A. Coysevoxa), gabinety król. urządzone są w stylach Ludwika XIV, Ludwika XV i empire'u. Olbrzymi ogród, dzieło A. Le Nôtre'a (1661-68) to znakomity przykład franc. stylu ogrodowego, z promienistymi alejami, basenami ozdobionymi fontannami i rzeźbami, m.in. z alegoriami rzek franc., oranżerią; w płn. części ogrodu znajduje się pałac Grand Trianon, pałacyk Petit Trianon i sentymentalna wioska Marii Antoniny. W mieście W. liczne zabytki, m.in. kośc. Notre-Dame (Hardouin-Mansart, 1684-86), Wielkie Stajnie (Hardouin-Mansart), Małe Stajnie, katedra St-Louis (XVIII w.), ratusz (XVII w.); 88 tys. mieszk. (1990); od 1682 (Ludwik XIV) rezydencja królów franc., 1789 miejsce obrad Stanów Generalnych; w tym samym roku Ludwik XVI przeniósł stol. do Paryża; miejsce wielu ważnych wydarzeń i konferencji (1783 podpisanie traktatu uznającego niepodległość Stanów Zjednoczonych, 18 I 1871 proklamowanie w pałacu cesarstwa niemieckiego, 1871-79 siedziba parlamentu i rządu, 1919 podpisanie wersalskiego traktatu pokojowego). Zespół pałacowo-ogrodowy W. znajduje się na Liście UNESCO.
TILLIARD, ANDRÉ Édouard, LUDWIKA XVI STYL, MANSART-HARDOUIN, PAŁAC, GIRARDON, LUDWIK XIV, LA QUINTINIE JEAN, MARSY, GABRIEL
- Wersal, miasto pod Paryżem słynne...
- GRZECZNOŚĆ, SYNONIM: etykieta, kultura,...
- UPRZEJMOŚĆ, SYNONIM: dworność,...