zakład z nadania władz państwa wytwarzający monety, pieczęcie, ordery; najstarsze m. powstały VII-VI w. p.n.e. w Azji Mniejszej i miastach gr., w IV w. p.n.e. w Rzymie; w średniowieczu wiele lokalnych m.; w Polsce istniały od końca X w. (Poznań, Kraków, Wrocław, Gniezno), było ich ponad 100 - królewskich i prywatnych - w XIII-XIV w. (największa w Krakowie XI-XVII w.); znana m. warszawska działająca 1765-1867; jej tradycje kontynuuje od 1924 M. Państwowa w Warszawie, ob. jedyna.
LOBKOVITZ, OLKUSZ, LAURENT, NARTOW, BER Kasper, BYDGOSZCZ, REGULSKI, ZUG, ŚWIDNICA, ŁOJKO-RĘDZIEJOWSKI