wojny religijno-nar. prowadzone 1419-34 przez czeskich husytów (gł. taborytów) przeciw krucjatom organizowanym przez ces. Zygmunta Luksemburskiego z poparciem papieża Marcina V; objęły Czechy, Morawy, Śląsk, Saksonię, Bawarię i Węgry. Kolejne krucjaty (1420, 1421, 1427, 1431) zostały rozbite przez husytów (do śmierci w 1424 ich dowódcą był Jan Žižka). Po zwycięstwie nad I krucjatą husyci o objęcie tronu czeskiego zwracali się m.in. do Władysława Jagiełły, 1422 wyprawę w celu wprowadzenia na tron czeski wielkiego księcia Witolda poprowadził Zygmunt Korybutowski, który został przez husytów obwołany królem i walczył w Czechach do 1431. Po porażkach krucjat przeciwnicy husytów postanowili wykorzystać nasilające się wśród nich spory doktrynalne, przeciągnęli na swoją stronę ich najmniej radykalny odłam kalikstynów, zgadzając się na niektóre ich postulaty. 1434 połączone siły kalikstynów i katolików rozbiły husytów pod Lipanami. 1437 Zygmunt Luksemburski oficjalnie objął władzę w Czechach, ale przyjętych wobec kalikstynów zobowiązań nie dotrzymał. Taboryci w obawie przed prześladowaniami uciekli w góry Lasu Czeskiego i wspólnie z waldensami i adamitami utworzyli wspólnotę Braci Czeskich (Bratrska Jednota). Ruch ten 1467 przekształcił się w odrębną organizację kościelną, skupiającą ok. 100 tys. członków. Prześladowania, dekrety represyjne 1547-48, a w końcu klęska Czechów w bitwie pod Białą Górą postawiły ich przed alternatywą: powrót do katolicyzmu lub emigracja; większość emigrowała na Węgry, Śląsk i do Polski, zwł. do Wielkopolski, gdzie gminy braci czeskich utworzyła już pierwsza fala emigracji z połowy XV wieku.
OLESNO, GOLL, CHOJNÓW, MORAWY, DOMAŻLICE, KALIKSTYNI, WOJNY HUSYCKIE
- WOJNY HUSYCKIE, .
- husytyzm, ruch o charakterze rel.,...
- Žižka Jan, (ok.1370-1424)