(1747-92)
cesarz rzym.-niem. (od 1790), z dyn. habsbursko-lotaryńskiej, syn Marii Teresy i Franciszka I; objął tron w trakcie wojny z Turcją i w okresie silnych napięć wewn., spowodowanych reformami Józefa II; odwołał część zarządzeń poprzednika; mimo pozorów liberalizmu krwawo stłumił powstania w Belgii (1791) i na Węgrzech; zapoczątkował zbliżenie austr.-pruskie (konwencja 1790) zapowiadające interwencję przeciw rewolucyjnej Francji; deklarował poparcie dla Konstytucji 3 maja, mając na celu wzmocnienie Polski wobec Rosji.