Bernardino de (1499-1590)
hiszpański misjonarz, franciszkanin; 1529 po studiach w Salamance skierowany do pracy misyjnej w Meksyku, gdzie opanował język Azteków (nahuatl) i zgromadził wokół siebie przedstawicieli azteckich elit, którzy przeżyli konkwistę, nauczył ich łacińskiego alfabetu i zachęcił do spisywania relacji w rodzimym języku; dzięki temu przetrwały teksty hymnów religijnych, opisy obyczajów, historia polit., regulacje prawne; prace redakcyjne nad tym unikatowym dziełem trwały kilkanaście lat, po czym S. przystąpił do przekładu tekstów na j. hiszp., ukończył ok. 1575. Z powodów politycznych (teksty jasno wskazywały na wysoki rozwój cywilizacji Azteków i wprost mówiły o okrucieństwach konkwistadorów) dzieła nie udało się wydać (ukazało się drukiem w Meksyku dopiero 1829-31 pt. Ogólna historia spraw Nowej Hiszpanii). Dzieło S. jest najcenniejszym zbiorem dokumentów dotyczących cywilizacji Azteków.