został królem P. 1434, w wieku 10 lat; 1440 został także królem Węgier i wyjechał z kraju; od 1442 toczył wojnę z Turcją, podczas której 1444 zginął w bitwie pod Warną; władzę w kraju sprawował w tym czasie biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki, który już od lat 20. zdominował pol. scenę polit. Po dwuletnich rokowaniach (m.in. w sprawie równouprawnienia Polski i Litwy w unii) drugi z synów Jagiełły, wielki książę litewski Kazimierz Jagiellończyk, zgadza się przyjąć tron pol. (koronacja 1447). Na jego panowanie przypada ostateczne zwycięstwo nad Krzyżakami w wyniku tzw. wojny 13-letniej (1454-66); początek dała jej inkorporacja Prus do Polski na prośbę Związku Pruskiego (antykrzyżacka konfederacja szlachty i mieszczan pruskich); po początkowych niepowodzeniach militarnych szalę na korzyść P. przechyliły wojska zaciężne, opłacone przez miasta zakonne (Gdańsk, Elbląg); pokój 1466 w Toruniu oddawał P. Pomorze Gdańskie, Warmię i ziemię chełmińską, a z resztek państwa zakonnego czynił pol. lenno. 1470 przybył do P. wybitny humanista włoski Kallimach i został wychowawcą synów król.; jemu P. zawdzięcza początki renesansu, który w P. rozwinie się w okresie panowania ostatniego z synów i wnuka Jagiellończyka. Po śmierci Jagiellończyka 1492 następuje na krótko zerwanie unii personalnej Polski i Litwy (starszy Jan Olbracht zostaje królem P., młodszy Aleksander - wielkim księciem litewskim), wznowionej po śmierci Olbrachta (1501); na zmianę stanowiska Litwy wpłynęły niepowodzenia w wojnie z Moskwą, zgodę panów pol. uzyskał Aleksander w zamian za przywilej mielnicki (władza przeszła w ręce senatu, którego uchwały król miał wykonywać); niesprawność rządów senatorskich doprowadziła do kontrakcji szlachty, w wyniku której 1505 na sejmie w Radomiu Aleksander ogłosił tzw. konstytucję
- WĘGRY, po węgiersku Magyaroszág,...