zwycięstwo w wyborach 1936 Frontu Ludowego (skupiającego republikanów, socjalistów, komunistów i anarchistów) nie zostało zaakceptowane przez sporą część armii; 18 VII 1936 wybuchło przeciw rządowi republikańskiemu powstanie, na jego czele stanął gen. Francisco Franco, którego poparły środowiska narodowe (Falanga) i klerykalne, a także faszystowskie Włochy i Niemcy. Rząd republikański poparły zorganizowane środowiska robotnicze, Katalończycy, Baskowie i ochotnicy z Brygad Międzynarodowych, wśród których liczną grupę stanowili Polacy. H.w.d. trwała 32 miesiące i 1 dzień. I IV 1939 po wkroczeniu do Madrytu Franco wypowiedział słowa "Wojna się zakończyła". Rozpoczął się okres dyktatury. Hiszpańska wojna domowa kosztowała 450 tys. ofiar śmiertelnych, 150 tys. Hiszpanów udało się na emigrację, 200 tys. stracono po wojnie, 100 tys. osadzono w więzieniach bądź obozach pracy przymusowej.
- hiszpańska wojna domowa, (1936-39)
- MĘCZENNICY HISZPAŃSCY, – grupa księży katolickich...
- MIĘDZYNARODOWE BRYGADY, jednostki ochotnicze...