pierwotnie sztuka pięknego mówienia; wraz z gramatyką zawierającą normy poprawności językowej oraz dialektyką, określającą zasady wnioskowania składała się w starożytności i średniowieczu na podstawowe umiejętności wykształconego humanisty, służące do wyrażania myśli w mowie lub piśmie; jako wyodrębniona umiejętność (techné) pojawiła się w starożytnej Grecji; jej zasady po raz pierwszy skodyfikował Arystoteles (Techné rhetoriké), jednak europejska tradycja retoryczna opiera się na wykładzie dokonanym przez Kwintyliana w traktacie Kształcenie mówcy, gdzie r. została ujęta dwojako: jako teoria (scientia) lub sztuka (ars) pięknego mówienia. Mimo rozmaitych późniejszych prób unowocześnienia tej definicji, przeważnie ograniczających się do kompilacji tradycji greckiej i rzymskiej, niezmiennymi funkcjami r. pozostają: perswazja (persuasio), związana z pouczeniem (docere), poruszeniem (movere, flectere) lub zachwyceniem (delectare) słuchaczy lub czytelników, co miało prowadzić do przekonania ich o słuszności lub fałszywości, odpowiedniości lub nieodpowiedniości jakiejś myśli, faktu, zdarzenia, sądu; organizacja stylistyczna obejmowała zarówno pojedyncze słowa, jak też ich kombinacje, nazywane figurami stylistycznymi (tropami); osobnymi działami r. były technika zapamiętywania przygotowanego tekstu (memoria) oraz technika jego głośnego wygłaszania (pronuntiatio). W Polsce r. rozwinęła się najsilniej w XVI-XVIII w., w okresie sporów o kształt państwa, a także w kręgach reformacyjnych i kontrreformacyjnych; romantyzm odrzucił tradycję retoryczną jako sztuczną i sprzeczną z charakterystycznym dla tej epoki indywidualizmem (pewne elementy retoryczne znaleźć można jednak zarówno w obrazowaniu, jak też konstrukcji np. Ody do młodości A. Mickiewicza); do tradycji r. nawiązało w XX w. literaturoznawstwo, wykorzystując m.in. starożytną teorię toposu, wzbogaconą o elementy psychoanalizy C.G. Junga (R. Curtius).
- retoryka, (gr . tchne rhetorik...
- ATTYCKA SÓL, cięty dowcip wyrażony...
- amplifikacja, rozwijanie, dopełnianie...