LOLLARDZI

ruch religijno-społeczny działający w XIV w. w Holandii i Niemczech, później też w Anglii; stanowili odłam begardów; nazwa wywodzi się od flamandzkiego słowa znaczącego "śpiewak psalmów" lub od nazwiska WALTERA LOLLARDA, 1315-22 głoszącego nauki, potem spalonego na stosie w Kolonii; jego uczniowie odrzucali większość sakramentów i ceremonii Kośc. kat., zbawienie wiązali jedynie ze śmiercią Chrystusa na krzyżu, potępiali swobodę obyczajów wśród duchowieństwa; do Anglii idee l. przywędrowały w drugiej poł. XIV w.; l. brali udział w powstaniu chłopskim 1381 skupieni wokół J. Wiklifa; członkowie ruchu w Anglii odrzucali dogmat o przeistoczeniu, głosili konieczność osobistego nawrócenia w oparciu o autorytet , odrzucali celibat księży, żądali odsunięcia się Kościoła od władzy politycznej; zwracali uwagę na potrzebę dostępności Biblii w j. narodowych (J. Wiklif dokonał przekładu Biblii na j. ang.); 1396 i 1408 idee l. potępione zostały przez synody w Londynie i Oksfordzie jako heretyckie, wielu wyznawców spalono żywcem na stosie za panowania Henryka IV i Henryka V; idee l. ponownie zyskały popularność w okresie reformacji.