KAMBODŻY LITERATURA

powstała do momentu skolonizowania Kambodży przez Francuzów (poł. XIX w); lit. tego kraju dzieli się na okresy: preangkorski (II-VII w.), z którego pochodzą m.in. zapisy w sanskrycie na stelach i kolumnach świątyń; angkorski (VII-XIV w.), który pozostawił po sobie poematy tworzone pod wpływem buddyzmu i braminizmu, pisane w sanskrycie i języku starokhmerskim ku czci bogów i władców; z tego okresu pochodzi także epopeja kosmogoniczna Traiphet oraz sceniczna wersja Ramajany - Ream ker. W okresie poangkorskim (XIV-połowa XIX w.) powstawała lit. w języku pali, przeważnie o tematyce religijnej, tłumaczona następnie na język khmerski; ponadto kroniki historyczne i istniejąca w przekazach ustnych lit. ludowa. W okresie kolonizacji franc. pojawiły się wzory europejskie; 1936 ukazała się pierwsza powieść kambodżańska napisana przez Nhok Thma; do rodzimej tradycji odwołują się Prej Czea Em i Nu Kon. 1955 powstał związek pisarzy khmerskich, zaczęły ukazywać się utwory o tematyce współczesnej, inspirowane tradycją, ale oparte na wzorach europejskich (prozaik Suon Sorin, poeta Kram Nguy), wydano także zabytki lit. starokhmerskiej i spisano ustne przekazy ludowe; w okresie rządów Czerwonych Khmerów ofiarami egzekucji i procesów padali intelektualiści, toteż l.K. praktycznie wówczas zamiera; po interwencji Wietnamu 1979 i ustanowieniu prowietnamskich komunistycznych władz publikowane są gł. utwory o tematyce rewolucyjnej, odwołujące się do wzorów radzieckich, ruch wydawniczy w kręgach emigracyjnych jest zaś b. słaby. Po odzyskaniu przez Kambodżę statusu państwa demokratycznego pojawia się nowa generacja pisarzy, starających się odwoływać do tradycji i zarazem do europejskich wzorów.