określenie tych zabytków literatury ludów indiańskich, względem których istnieją uzasadnione dowody, że powstały przed kolonizacją Ameryk przez Europejczyków, jakkolwiek w większości zostały spisane po odkryciu Kolumba (1492), gł. przez misjonarzy hiszp.; są to zwł. pisma zebrane przez B. de Sahagúna (1500-90) na terenie Meksyku, który nauczywszy swoich informatorów pisma łacińskiego zbierał od nich fonetyczne zapisy azteckich hymnów, rytuałów religijnych, pism naukowych i dydaktycznych oraz relacji (Zdobycie Meksyku Azteka Anonima); wśród dzieł Azteków (w języku nahuatl) wyróżnia się poezja władcy Texcoco Netzahualcóyotla (1402-72), autora 60 hymnów; z literatury Majów największym zabytkiem jest Popol-Vuh. Księga rady narodu Quiche, poetycka opowieść przywołująca tradycje kosmogoniczne, mitologiczne i historyczne narodu Quiche (Indian Majów z Gwatemali); spisane w XVI w. w języku maya-quiche (ale pochodzące z dużo starszej przekazywanej ustnie tradycji) dzieło, którego osnową jest mit o wielokrotnym stwarzaniu i zagładzie gatunku ludzkiego (charakterystyczny dla Indian Mezoameryki) jest szczytowym osiągnięciem literackim Indian amer. i niezastąpionym dokumentem hist.; w XVII w. powstał rodzaj kroniki-księgi zw. Chilam Balam, zawierającej przepowiednie, mity i rytuały Indian Majów z Jukatanu; część z nich to kopie wcześniejszych historycznych kodeksów Majów, których hieroglificzne pismo do dziś nie zostało do końca odczytane; dużo skromniej przedstawiają się zabytki piśmiennictwa Inków (sposobu odczytania pisma węzełkowego kipu dotąd nie znamy), najbardziej interesującym jest zapisany w końcu XVII w. dramat Ollantay opowiadający historię miłości indiańskiego wodza Ollantaya do księżniczki, córki Inki Kusi, w której poślubieniu (mimo jej ciąży) przeszkadzają mu zdające się nie do przezwyciężenia bariery statusu i obyczaju; hymny chóru z tego dramatu uważane są za arcydzieła poezji tworzonej w języku peruwiańskich Indian - keczua (w którym literatura powstaje do naszych czasów).
- MEKSYKAŃSKA LITERATURA, o istnieniu literatury...
- KUBAŃSKA LITERATURA, zabytki kultur prekolumbijskich...
- TLATELOLCO, prekolumbijskie państwo-miasto...