(muz. 2)
profesjonalna rozwijała się w czasach starożytnych (VII-V w. p.n.e.), o czym świadczą malowidła ścienne i wzmianki w najstarszych przekazach pisanych; była na ogół jednogłosowa; najważniejszym osiągnięciem dawnej m.t. był cykl sześciu makamów Szaszmakom, znany także w Uzbekistanie; ostateczną formę cykl ten przybrał w XVIII w.; wykonawcą jest śpiewak, któremu towarzyszy instrument solowy (tunbur, dojra) lub zespół muzyczny; teksty czerpano z poezji klasycznej, m.in. z twórczości Hafiza. Stosunkowo wcześnie podejmowano próby zapisywania kompozycji w formie tabulatur (X-XIII w.), a od XIX w. stosowano notację chorezmatyczną; najwybitniejsi wykonawcy tego nurtu m.t. to Hasain Bałaboin, Achmadi Gidżaki, Ali Kuczak Tanburi (XV w.), Darwisz Ali Czangi, Samarkandi (XIX w.), A. Bobokułow, B. Ishakow (XX w.). W latach 20. XX w. zaczęła się rozwijać m.t. nawiązująca do tradycji europejskich; istotną rolę odegrali tu muzycy ros., kształcący wykonawców nowego typu, zajmujący się inwentaryzacją zabytków folklorystycznych, popularyzujący europejskie systemy notacyjne; 1929 otwarto konserwatorium, 1934 powstał teatr operowy, 1938 filharmonia; 1939 premiera pierwszej tadżyckiej opery nar. (Powstanie Wose S. Bałasaniana); w latach 40. i 50. stylistyka m.t. nie odbiegała formalnie od XIX-wiecznej muzyki ros. (pieśni, opery, uwertury, kompozycje programowe nawiązujące do folkloru; pojawiły się także utwory realizujące założenia estetyki realizmu socjalistycznego); ; najwybitniejsi kompozytorzy tadżyccy: T. Szachidi, F. Bachor, D. Dustmuchamiedow, Z. Mirszakar, S. Pułodi, T. Sattorow; w latach 80. i 90. ponowny zwrot w stronę tradycyjnej, tzn. przekazywanej drogą ustną, muzyki opartej na cyklu makamów, kompozycje te szukają syntezy rodzimej tradycji z dziedzictwem XX-wiecznej muzyki europejskiej (np. Webern-makam F. Bachora); popularne są również opery i muzyka baletowa.
- AWICENNA, właśc. Ibn Sina Abu...