(gr. melos = pieśń) następstwo dźwięków uporządkowanych według określonych zasad tonalnych, metryczno-rytmicznych i formalnych; ukształtowały się trzy zasadnicze typy struktur melicznych: premodalne (typowe np. dla muzyki Chin, Polinezji, Afryki, muzyki szkockiej i celtyckiej), modalne (starogreckie nomoi, hinduskie ragi, arabskie maqamy, jawajskie patety, a także echoi i głasy w śpiewach Kościoła prawosławnego), które przetrwały do czasów renesansu, oraz związane z tonalnością funkcyjno-harmoniczną, które rozwinęły się w pełni od XVII w. i umożliwiły podporządkowanie struktur melicznych trybom durowemu i molowemu. Pod wpływem zainteresowania muzyką ludową w XIX i XX w. nastąpiło odrodzenie modalności w m.; w muzyce współczesnej stosowane są struktury meliczne o innych właściwościach - wynikających z właściwości barwowych dźwięku. Drugi czynnik kształtujący m. - rytmika - daje się sprowadzić do racjonalizacji czasu; został on lepiej poznany dopiero od końca XII w.; nowoczesna rytmika taktowa pojawia się dopiero w baroku i staje się gł. regulatorem przebiegów melodycznych i zasadą ich rozczłonkowania; niektórzy kompozytorzy (np. I. Strawiński, B. Bartók) traktują rytmikę jako gł. środek formotwórczy, czemu towarzyszy zwrot ku melice wąskozakresowej. Dalsze eksperymenty w tym zakresie są dziełem m.in. O. Messiaena i K. Stockhausena. W zależności od zastosowanych środków wykonawczych m. dzielą się na wokalne i instrumentalne; tym pierwszym towarzyszy na ogół tekst słowny, względnie sylaba; drugie są natomiast w swojej budowie uzależnione od możliwości stwarzanych przez instrument (melodyka skrzypcowa, fletowa, fanfarowa itp.). Inny podział to odróżnianie melodyki kantylenowej (odpowiadającej właściwościom głosu ludzkiego) od figuracyjnej (instrumentalnej), niemniej obydwa te typy przenikają się nawzajem w praktyce kompozytorskiej. W muzyce wokalnej mówi się o melodyce sylabicznej (psalmy, recytatywy) oraz melizmatycznej, prowadzącej do melodyki koloraturowej o charakterze ornamentalnym lub figuracyjnym; specjalnym efektem w melodyce wokalnej są wszelkiego typu szmery, uzyskiwane za pomocą specjalnie dobranych głosek - znane od XIV w. i stosowane przez kompozytorów XX-wiecznych dosyć często.
- melodia, słuchać rzewnej melodii,...
- MELODIA, SYNONIM: linia melodyczna,...
- Melodia mgieł nocnych, (Nad Czarnym Stawem Gąsienicowym)...