pojęcie używane w publicystyce od ok. 1980 r. na określenie społ. obiegu publikacji poza cenzurą w l. 1976-90. Ważnymi etapami były: ukazanie się pierwszego numeru pisma lit. "Zapis" (1977) i powstanie oficyny wydawniczej NOWa (1977). W d. o. ukazywała się lit. piękna pol. (także emigracyjna) i obca (m.in. Blaszany bębenek G. Grassa, wiersze J. Brodskiego), lit. dokumentalna, eseje, czasopisma. Od 13 XII 1981 do końca 1988 wydano ok. 4500 książek i broszur. Szacuje się, że stały kontakt z d. o. miało 100 tys. osób, a sporadycznie 200-250 tys.
- współczesna literatura polska, 1. Lata wojny i okupacji...
- Kompleks polski, (1977)
- Kijowski Andrzej, (1928-85)