(1904-69)
powieściopisarz, dramaturg, eseista. Studiował prawo na UW, po uzyskaniu aplikacji wyjechał na 2 lata do Francji, by kontynuować studia. W końcu VIII 1939 r. wypłynął transatlantykiem "Chrobry" do Argentyny - tu zastała go wiadomość o wybuchu wojny. Zmuszony sytuacją materialną podjął pracę w Banku Polskim. W Argentynie został prawie 24 lata (nazywał ją drugą ojczyzną), nawiązał kontakt ze środowiskiem młodych pisarzy w Buenos Aires. W 1963 r. otrzymał roczne stypendium Fundacji Forda na pobyt w Berlinie i przeniósł się na stałe do Europy - początkowo do Niemiec, potem do Francji - od X 1964 r. do śmierci mieszkał w Vence. Debiutował - życzliwie przyjętym przez krytykę - zbiorem opowiadań Pamiętnik z okresu dojrzewania (1933), wydanym po wojnie jako Bakakaj. Sławę G. ugruntowała powieść Ferdydurke (1937). Przed wojną powstały jeszcze: dramat Iwona, księżniczka Burgunda (1938) i powieść sensacyjna Opętani (1939); w czasie pobytu w Argentynie dramat Ślub (1953) i powieść Trans-Atlantyk (1953), już w Europie m.in. powieści Pornografia (1960) i Kosmos (1965). G. w całej twórczości rozwijał jeden problem: istnienia człowieka w świecie Formy - we wczesnych utworach oznaczającej zbiór gotowych wzorów, stereotypów, które narzucane są jednostce przez otoczenie i które ją zniewalają. W późniejszych tekstach Forma utożsamiana jest z polskością (Trans-Atlantyk) lub władzą (Ślub). G. zerwał z realist. przedstawianiem rzeczywistości, znakomicie posługiwał się groteską obejmującą kreacje postaci (marionetki sterowane przez Formę), sytuacje i język. Stworzył własny język i styl, mające źródło w parodiowaniu skonwencjonalizowanych sposobów mówienia. Od 1953 r. pisarz ogłaszał w paryskiej "Kulturze" Dzienniki (wyd. 1962 i 66) - kreowaną autobiografię, najpełniejszy wykład poglądów autora na sztukę (uważał, że umożliwiając człowiekowi zdobycie samoświadomości, broni go przed zniewoleniem przez Formę). Głoszone w tekście poglądy polityczne (nieakceptowanie powojennego układu polit.) stały się przyczyną niepublikowania G. w Polsce - ukazały się pojedyncze utwory; całość - dopiero w wyd. zbiorowym w 1986 r. Powieści i dramaty G. zostały przetłumaczone na wiele języków. Dowodem międzynarodowej sławy pisarza było przyznanie mu nagrody lit. Formentor.
- Gombrowicz Witold, (1904-69)
- GOMBROWICZ, Witold (1904-69)
- WITOLD, Pochodzenia litewskiego...