(Pieśń V z księgi II)
wiersz J. Kochanowskiego napisany po najeździe Tatarów na Podole w 1575 r. Poetycka odezwa skierowana do Polaków, apel, by zbierali pieniądze na utworzenie wojska zaciężnego. Konkretny cel decyduje o sposobie przedstawienia i interpretowania faktów, doborze argumentów i stylu utworu. Pieśń zaczyna się obrazem spustoszonego Podola oraz dramatycznych losów kobiet i dzieci. Prymitywnym, dzikim Tatarom poeta przeciwstawia "cnych Lachów". Pomniejsza rozmiary klęski, interpretując ją jako efekt opuszczenia narodu przez króla (ucieczka Henryka Walezego). Apeluje do uczuć, ambicji, honoru, rozsądku Polaków; krytykę ich postaw redukuje do zabarwionego ironicznie zdania ("Wsiadamy czy nas półmiski trzymają?"). Zamyka utwór efektowną puentą - parafrazą przysłowia: "Mądry Polak po szkodzie", pełniącą funkcję ostrzeżenia. Pieśń jest napisana stylem ekspresywnym (liczne wykrzyknienia, pytania retoryczne, emocjonalne słownictwo, krótkie zdania itd.).
- Kochanowski Jan, (1530-84)
- KOCHANOWSKI, Jan (1530-84)
- Pieśni… księgi dwoje, zbiór liryków J. Kochanowskiego,...