okres kultury europ. między starożytnością a odrodzeniem (od ok. IV do XIII w.; w Polsce od X do XV w.).Wielką potęgę stanowił wówczas Kościół, podporządkowując swoim wpływom wszystkie dziedziny życia, ale jednocześnie tworząc poczucie więzi ponadnarodowej opartej na wspólnocie wiary; Ojcowie Kościoła budowali też podstawy wiedzy o rzeczywistości. Chrześc. myśl filoz. reprezentują: św. Augustyn głoszący dualizm woli i rozumu oraz duszy i ciała, ukazując dramat człowieka rozdartego pomiędzy pokusami ziemskimi a tęsknotą za niebem; św. Tomasz przedstawiający harmonijny obraz świata, w którym każdy byt ma swoje miejsce, a "rozum nie niszczy wiary, lecz ją udoskonala"; św. Franciszek upowszechniający ideę ubóstwa i wszechogarniającej miłości do świata jako duchowego domu człowieka. Kulturze ś. sprzyjało duchowieństwo monastyczne (gr. monachos = mnich), szczególnie zakony benedyktynów, dominikanów, franciszkanów, cystersów; powstały pierwsze uniwersytety w Bolonii i w Paryżu, później w Krakowie. Nadrzędna rola Kościoła określiła również ówczesną myśl o świecie (teocentryzm, uniwersalizm) oraz charakter lit. i sztuki, w której dominowała tematyka rel. Gat. szczególnie popularnym stał się hymn, np. św. Tomasza z Akwinu czy Stabat Mater Dolorosa, upowszechniła się liryka maryjna, np. Bogurodzica, Żale Matki Boskiej pod Krzyżem, sztuki misteryjne prezentowały fragm. historii bibl., wystawiano w kościołach dramaty liturgiczne, doskonaleniu człowieka służyły moralitety, których bohaterem był człowiek "Każdy" stawiany wobec konieczności wyboru między dobrem a złem. Odmianą moralitetu był również dialog z lit. cyklu danse macabre przedstawiający popularny motyw śmierci (np. Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią).
Literaturę ś. cechowała pareneza (gr. parainesis = ostrzeżenie, rada) inspirując do tworzenia wzorców osobowych: świętego ( Legenda o św. Aleksym), rycerza (Pieśń o Rolandzie), władcy ( Kronika Galla Anonima), i umieszczania w utworach lit. wielu praktycznych wskazówek ( O zachowaniu się przy stole Słoty czy Skarga umierającego, tzw. ars moriendi). Obok nurtu rel. wyraźnie zarysowała się tematyka świecka łącząca się z kulturą rycerską, w niej wyodrębnić można kunsztowną lirykę miłosną, np. dworska poezja prowansalska sławiąca kult pięknej damy, i epikę rycerską z opowieściami o czynach szlachetnych i nieustraszonych rycerzy, np. Pieśń o Rolandzie, Pieśń o Nibelungach, Słowo o wyprawie Igora. Tragiczna miłość jest tematem pierwszego romansu Dzieje Tristana i Izoldy, niezwykła historia uczucia Abelarda i Heloizy utrwalona została w pozostawionych przez nich listach. Procesy i konflikty ideowo-społ. znalazły odzwierciedlenie w Wierszu o zabiciu Jędrzeja Tęczyńskiego i Satyrze na leniwych chłopów, natomiast obrazem sporów rel.-instytucjonalnych jest Pieśń o Wiklefie Andrzeja Gałki z Dobczyna. Stosunkowo wcześnie w lit. pol. rozwinęła się historiografia, z pierwszą kroniką Anonima zw. Gallem i późniejszymi dziełami Wincentego zw. Kadłubkiem, Janka z Czarnkowa, J. Długosza. Już w XIII w. powstały pierwsze utwory w jęz. pol., najstarszy zabytek pol. prozy to Kazania świętokrzyskie, następnie Psałterz floriański, Kazania gnieźnieńskie, Psałterz puławski, Biblia królowej Zofii. U schyłku epoki we Włoszech powstaje poemat alegoryczny Dantego Alighieri Boska Komedia, w Anglii G. Chaucer pisze Opowieści kanterberyjskie, we Francji nowe pojmowanie wolności człowieka przedstawia w Wielkim testamencie F. Villon. Utwory lit. ś. podejmowały tematy od zawsze ważne dla egzystencji człowieka: miłości, śmierci, walki, dziejów, obyczajów, szczególne miejsce przeznaczając Bogu. Z różnorodności idei i form tej epoki powstała lit. nowożytna, wprost nawiązywali do niej poeci nurtu metafizycznego baroku, zafascynowani nią będą twórcy romantyzmu.
- średniowiecze, ( albo : Średniowiecze...
- średniowiecze, nazwa nadana przez bibliotekarza...
- średniowiecze, okres kultury europ.(...)