(1953)
groteskowa powieść W. Gombrowicza, rozrachunek z formą polską, tzn. z anachronicznym stereotypem polskości, wykształconym gł. przez romantyzm i pielęgnowanym na emigracji (miejsce akcji: Argentyna). Konwencjonalnej, sprowadzonej do pustych gestów i frazesów "ojczyźnie" przeciwstawia autor "synczyznę" - dwuznaczną i niedojrzałą, ale autentyczną i odważną. Kompromitując stereotypy, posługuje się parodią ( Pamiętników J. Ch. Paska, Pana Tadeusza A. Mickiewicza, Trylogii H. Sienkiewicza), kpi z idei wieszcza (emigranci kreują narratora-bohatera na wielkiego pisarza narod.) i mesjanizmu, stylizuje narrację na gawędę szlachecką. Wysoki styl (parafrazy oracji) kontrastuje z banalnością fabuły (drobne intrygi, kłótnie w środowisku pol. emigrantów). Obdarzony nazwiskiem i elementami biografii Gombrowicza narrator-bohater jest artystyczną kreacją (nie portretem autora).
- KOCINIAK, Marian (ur. 1936)
- Gombrowicz Witold, (1904-69)
- Pasek Jan Chryzostom, (1636-1701)