(1900-67)
poeta, prozaik, tłumacz. Studiował filozofię na UW. Współzałoż. warszawskiej grupy futurystów, prowokujący ekscentrycznym zachowaniem. Redaktor "Miesięcznika Literackiego", "Nowej Sztuki" i "Almanachu Nowej Sztuki", sympatyzujący z komunizmem. W l. 1933-39 kierownik lit. wydawnictwa Gebethner i Wolff. Po wybuchu wojny we Lwowie. W 1940 r. został aresztowany, a jego rodzina zesłana do Kazachstanu. Zwolniony na podstawie amnestii, do 1946 r. przebywał w Kazachstanie. Repatriowany, zamieszkał w Warszawie. Został redaktorem naczelnym PIW-u. W l. 50. wycofał się z życia lit. W 1958 r. wyjechał za granicę, od 1961 r. zamieszkał na stałe we Francji. Debiutował skandalizującym tomem Ja z jednej strony i Ja z drugiej strony mego mopsożelaznego piecyka (1920), złożonym z chaotycznie zestawionych fragmentów. Na pograniczu poezji i prozy znajduje się t. Bezrobotny Lucyfer (1926) - w tytułowym utworze nikomu niepotrzebny diabeł we współczesnym zmechanizowanym świecie staje się błaznem, Ch. Chaplinem. W. często eksperymentował, zwł. z językiem: deformował słowa, tworzył dziwaczne neologizmy, łamał składnię, eksponował brzmienia, otwierając pole wyobraźni - jak pisał: powstają wtedy "obrazy nie dające się wyobrazić". Inspirowała go twórczość nadrealistów (Czyście nie widzieli ulicy Gołębiej?), popisywał się paradoksami, parodiami tradycji lit., połączeniami słów i zdań na zasadzie gry jęz. Utwory futurystyczne były zabawą lit. - znaczące powstaną później, zwł. na emigracji. W 1948 r. ukazały się Antyzoil albo rekolekcje na zakończenie roku i Błahy komentarz do rzeczy wielkich - wyraz sprzeciwu pisarza wobec zbliżającej się epoki indoktrynacji. Po dłuższym milczeniu W. opublikował Wiersze śródziemnomorskie (1962). W 1968 r. ukazało się Ciemne zwierciadło. Ważnym tekstem był Mój wiek (wyd. 1977) - nagrane i opracowane przez Cz. Miłosza wspomnienia ukazujące dramat lewicującego intelektualisty. W., niedoceniony za życia, stał się sławny po śmierci.
- WAT, Aleksander, właśc.(...)
- ALEKSANDER, Pochodzi od greckiego...