(1896-1976)
poeta, prozaik, tłumacz, krytyk. Żołnierz - ochotnik zorganizowanego w Galicji w 1914 r. Legionu Wschodniego. Po jego rozwiązaniu wyjechał do Wiednia, gdzie studiował germanistykę, romanistykę, historię sztuki. W 1916 r. wcielony do armii austr., walczył na frontach I wojny światowej. W 1918 r. wrócił do Lwowa - studiował filozofię, pracował jako nauczyciel jęz. pol. w liceach. W 1922 r. zamieszkał w Łodzi, gdzie był kierownikiem lit. Teatru Miejskiego, współzałożycielem Szkoły Dramatycznej i jej wykładowcą. W 1919-20 współpracował ze "Zdrojem", potem ze "Skamandrem", "Wiadomościami Literackimi" i innymi pismami. W 1927 przeniósł się do Warszawy. Wybuch II wojny światowej zastał go we Francji, skąd pod koniec 1940 r. wyjechał do Portugalii, a w 1941 r. - na stałe do USA. W Nowym Jorku redagował "Tygodnik Polski". Przerażenie okrucieństwem I wojny znalazło wyraz w ekspresjonistycznym t. Hymny (1920), inspirowanym hymnami J. Kasprowicza (koncepcja groźnego Boga, odpowiedzialnego za zło świata), o wyraźnej wymowie antywojennej. Refleksji W. nad światem patronowała filozofia św. Franciszka, którą pisarz uznał za najbardziej humanitarną i najbliższą sobie: szkice (Św. Franciszek z Asyżu), cykl reportaży z Asyżu i kilka utworów poet. (Skrucha w Asyżu, Święty Franciszek i biedni Żydzi, Lament barana ofiarnego). Najwybitniejszą książką W. jest antywojenna powieść Sól ziemi (1935), nad którą pracował 10 lat. Miała być I częścią zamierzonego cyklu Powieść o cierpliwym piechurze. Na przykładzie losów austr. żołnierza Piotra Niewiadomskiego utwór ukazuje proces stopniowej dehumanizacji człowieka wplątanego w wir wojny. Powieść została przetłumaczona na kilkanaście języków. Pisarz otrzymał za nią nagrody redakcji i czytelników "Wiadomości Literackich" (1936), Academy of Arts and Letters i National Institute of Arts and Letters (1943). W. był także autorem esejów (Wojna, pokój i dusza poety, 1925), reportaży z podróży (Etapy, 1933), książki wspomnieniowej Mój Lwów (1946) oraz zbioru rozbudowanych nekrologów, epitafiów, wspomnień Orfeusz w piekle (1963). Za znakomite tłum. Odysei Homera (1924, wyd. poprawione 1931) otrzymał nagrodę PEN Clubu. W 1937 r. został wyróżniony Złotym Wawrzynem PAL. Pośmiertnie ukazał się przygotowany przez W. t. Poezje (1978), zawierający oprócz Hymnów zbiór Z wierszy przygodnych i ostatnie liryki Esencje.
- Wittlin Józef, (1896-1976)
- WITTLIN, Józef (1896-1976)
- WITTLIN, Jerzy (1925-89)