(1799-1850)
pisarz franc., ojciec powieści realistycznej. Student prawa, porzucił naukę, by oddać się literaturze. Próbował bez powodzenia dorobić się majątku jako wydawca, drukarz iwłaściciel odlewni czcionek. Romantyczna historia miłości B. łączy się zpolską arystokratką, hrabiną Eweliną Hańską, zktórą pisarz korespondował przez 18 lat, zanim wkilka miesięcy przed śmiercią mógł ją poślubić. Jeden znajbardziej pracowitych pisarzy wdziejach lit., pozostawił ok. 100 powieści, wwiększości napisanych wl. 1829-50, które złożyły się na monumentalny cykl zatyt. Komedia ludzka. Nieukończone dzieło składa się ztrzech części: 1) studia obyczajowe, rozpadające się na sześć działów: Sceny zżycia prywatnego, tu powieści Ojciec Goriot (1834) iKobieta trzydziestoletnia (1834); Sceny zżycia prowincji: Eugenia Grandet (1833), Stracone złudzenia (1837-43); Sceny zżycia paryskiego: Blaski inędze życia kurtyzany (1847), Kuzynka Bietka (1847) iin.; Sceny zżycia politycznego: Tajemnicza sprawa (1831); Sceny zżycia wojskowego: Szuanie (1829); Sceny zżycia wiejskiego: Chłopi (1844), Lekarz wiejski (1833), Proboszcz wiejski (1839); 2)studia filozoficzne obejmują powieści: Jaszczur (1831), Poszukiwanie absolutu (1834), Ludwik Lambert (1833); 3) studia analityczne składają się z: Fizjologii małżeństwa (1829) iMałych niedoli pożycia małżeńskiego (1845). Na potrzeby dzieła B. powołał do życia ok. 2000 postaci, reprezentujących wszystkie warstwy społ. itypowe ludzkie postawy. Ulubionym bohaterem pisarza jest prowincjusz przybywający do Paryża wnadziei zrobienia kariery imajątku, otwierających drzwi salonów idamskich buduarów. Droga do celu wiedzie zazwyczaj przez wyrzeczenie się młodzieńczych ideałów imoralne kompromisy, co sprawia, że ewentualne zwycięstwa są zwykle połowiczne imają gorzki smak. Tak jak wżyciu, najlepiej powodzi się wyrachowanym łotrom, anajwyższą cenę płacą szlachetni. Wiele miejsca wdziele B. zajmują drobiazgowe opisy miejscowości, domów oraz wyglądu ipołożenia materialnego bohaterów, czyniąc zpowieści barwną kronikę XIX w. Admirator kobiet (iich ulubieniec), jako pierwszy zpisarzy tak wiele uwagi poświęcił "kobiecie trzydziestoletniej" (hrabina Hańska miała tyle lat, gdy napisała do B. pierwszy list), której wiek odtąd miało się określać terminem "balzakowski". Opowiadający się za powieścią, wktórej "wszystko jest prawdziwe", B. stał się wzorem dla E.Zoli icałej szkoły naturalistycznej. Wpływ Komedii ludzkiej widoczny jest wprozie G. Flauberta, anawet M.Prousta. Na jęz. pol. dzieła B. tłumaczyli T. Boy-Żeleński iJ. Rogoziński.
- Balzac Honor de, (1799-1850)
- HONORAT, Pochodzenia łacińskiego,...