zaliczana do grupy tzw. utworów bretońskich powieść opowiadająca losy wielkiej inieszczęśliwej miłości dwojga tytułowych bohaterów. Legendy celtyckie oTristanie znane były we wczesnym średniowieczu, apierwsze poematy ozgubnej namiętności powstawały już wXI iXII w. Ich autorami byli Godfryd ze Strasburga oraz poeci Thomas iBeroul, których prace posłużyły J. Bedierowi do zrekonstruowania wr. 1900 celtyckiej legendy inadania jej formy epickiej. Tristan, osierocony wdzieciństwie, wychowuje się na dworze swojego wuja, króla Kornwalii Marka. Tu pokonuje wpojedynku olbrzyma Marholta, brata królowej Irlandii, który przed śmiercią rani T. ostrzem zatrutej włóczni. Uratować go może jedynie siostra Marholta. T. płynie do Irlandii, gdzie przebrany za wędrownego śpiewaka, zostaje za pomocą czarów wyleczony przez królową. Ta wzamian za uzdrowienie prosi olekcje muzyki dla swojej córki, Izoldy Jasnowłosej. T. wraca do Kornwalii, akról Marek ogłasza, że poślubi nieznaną kobietę, której jasny włos przyniosły mu jaskółki. T. świadom, do kogo należy włos, wyprawia się powtórnie do Irlandii, by tym razem prosić orękę I. dla króla Marka. Młodzi wsiadają na statek, aznimi służąca księżniczki Brangien. Wwyniku fatalnej pomyłki T. iI. wypijają miłosny napój przeznaczony dla I.iMarka. Odtąd zawładnie nimi miłość, której nie będą wstanie się przeciwstawić. Wkrótce odbywa się wesele Marka iI.; wczasie nocy poślubnej wierna Brangien zastępuje swoją panią wkrólewskim łożu. Kochankowie spotykają się potajemnie, jednak zostają zdradzeni przez zawistnych dworzan. Skazani na stos, znajdują schronienie wlesie, gdzie śpiących znajduje król. Wzruszony tym, co zastaje - młodzi spali przedzieleni nagim mieczem T. - odstępuje od zemsty; zamienia jedynie miecz na swój iwkłada I.na palec pierścień. Poruszeni wspaniałomyślnością króla, kochankowie zwracają się do niego oprzebaczenie. Wefekcie I. wraca do męża, aT. na wygnaniu wBretanii poślubia Izoldę oBiałych Dłoniach. Pewnego dnia ponownie zostaje raniony zatrutą włócznią; tylko I. Jasnowłosa może mu pomóc. Statek, którym ukochana T. miała przybyć, rozpina biały żagiel na znak, że I. jest na pokładzie. Zazdrosna oT. żona przekazuje, że statek wpływający do portu postawił czarne żagle. Nieszczęsny T. umiera. Znalazłszy ukochanego bez życia, I. bierze go wramiona ipada martwa. Nieszczęśliwych kochanków składa we wspólnym grobowcu król Marek, któremu wyjawiono tajemnicę magicznego napoju. Wkrótce na grobie T. iI. wyrastają dwa krzewy dzikiej róży, które łączą się gałęziami wnierozerwalnym uścisku. Wr. 1865 R. Wagner napisał dramat muzyczny Tristan und Isolde.
- średniowiecze, okres kultury europ.(...)