(1869-1951)
prozaik franc., laureat Nagrody Nobla (1947). Wróg oficjalnej moralności, afiszujący się ze swoim homoseksualizmem, był jednocześnie moralistą, który swój kodeks etyczny opierał na wolności jednostki isamodyscyplinie: "powinno się iść wślad własnych skłonności, pod warunkiem, iż prowadzą wgórę". Pierwszym ważnym utworem wdorobku G. były Ziemskie pokarmy (1897) - pean na cześć życia iswobody jednostki, pisany poetycką prozą, wktórym pobrzmiewały echa nietzscheańskiej idei istoty silnej. Zjadliwy antyklerykał, czemu dał wyraz pisząc Lochy Watykanu (1914) - farsę, wktórej po raz pierwszy pojawiło się pojęcie "czynu bezinteresownego", był G. jednocześnie naturą głęboko rel., oczym świadczą zapiski Numquid et tu...? (1926). Problemowi wiary oraz granic wolności jednostki wkontekście relacji międzyludzkich poświęcił pisarz opowieści: Amoralista (1902), wktórej pozbawiony wszelkich hamulców moralnych bohater podporządkowuje wszystko swojej wygodzie izadowoleniu, oraz Ciasna brama (1909), gdzie zkolei bohaterka wyrzeka się swojego szczęścia dla ukochanego. Trzecia równie popularna, co poprzednie, opowieść G. nosi tytuł Symfonia pastoralna (1919) iopowiada oniewidomej dziewczynie, która popełnia samobójstwo, gdy po odzyskaniu wzroku rozczarowuje się światem. Nieobojętny na zagadnienia społ. ipolit., G. napisał m.in. Podróż do Konga (1928) iPowrót zCzadu (1928) - utwory mierzące we franc. kolonializm, oraz antykomunistyczne wwymowie sprawozdanie-pamflet z podróży do ZSRR, Powrót zZSRR (1936). Za jedno zczołowych osiągnięć prozy pisarza uważa się Fałszerzy (1926). Bezsprzecznie jednak największe emocje izainteresowanie wiążą się zautobiograficzną spuścizną pisarza - szczerym wyznaniem, stanowiącym świadectwo jeżeli nie wielkości, to wolności autora: Jeżeli nie umiera ziarno (1926), Dziennik (1889-1949) oraz Niechaj tak będzie (1951). G., októrym J.P. Sartre powiedział: "On nie przestawał uczyć nas, że można powiedzieć wszystko, co się tylko chce, byle tylko było to dobrze powiedziane", przysłużył się franc. kulturze nie tylko swoją twórczością, ale także jako współzałożyciel pisma "La Nouvelle Revue Française", które miało dać początek wydawnictwu Gallimarda.
- Gide Andr, (1869-1951)