wmit. gr. bóg ognia, metali, metalurgii, opiekun kowali; syn Zeusa iHery; wg niektórych przekazów Hera, rozgniewana na Zeusa za narodziny Ateny bez udziału kobiety, poczęła go sama. H. był kulawy; najbardziej rozpowszechnioną wersję przyczyny jego kalectwa podaje Iliada: H. wsporze Zeusa iHery opowiedział się po stronie matki, rozgniewany Zeus chwycił go za nogi izrzucił zOlimpu. H. leciał przez cały dzień, aż wkońcu ledwo żywy upadł na wyspę Lemnos, od tego czasu utykał na jedną nogę. H. był panem wulkanów, wktórych znajdowały się jego kuźnie; przy pracy pomagali mu cyklopi; na prośbę Tetydy wykuł zbroję dla Achillesa; dla Hery wybudował złoty tron, wktórym uwięził matkę. Mimo iż był chromy, jego żoną była najpiękniejsza zbogiń, Afrodyta, która nieustannie go zdradzała; H., chcąc ukarać żonę, sporządził niewidzialną sieć, wktórą złapał Afrodytę iAresa, anastępnie wystawił kochanków na pośmiewisko bogom; to H. rozłupał głowę Zeusa, zktórej wyskoczyła Atena; brał udział wstworzeniu Pandory. H. to bóg pochodzenia małoazjatyckiego; miejsca jego kultu to wyspa Lemnos, później Ateny (VI w. p.n.e.), gdzie odbywały się święta ku jego czci - Hefajstia. WRzymie identyfikowano go ze staroitalskim bóstwem ognia, Wulkanem; ku jego czci obchodzono Wulkanalia. Najsłynniejsze obrazy przedstawiające H.wyszły spod pędzla Tintoretta, P.P. Rubensa, D.Velzqueza (Kuźnia Wulkana), A. van Dycka.
Hefajstos
Literatura powszechna