(1564-1616)
ang. dramaturg, poeta, aktor. Niewiele wiadomo opoczątkach życia itwórczości S. Dokonana rekonstrukcja biografii jest niekompletna, często hipotetyczna. Urodził się wmiasteczku Stratford-on-Avon. Jego ojciec był rękawicznikiem sprawującym urzędy miejskie, matka wywodziła się ze szlacheckiej rodziny katolickiej. Prawdopodobnie od ok. 1581r. S. gościł wdomach A.Houghtona wLea Hall iT.Hesketha wRuffordzie, mecenasów zespołów teatralnych. Przyjmuje się, iż tam po raz pierwszy S.zetknął się zteatrem. Ok. 1588 r. przybył do Londynu, gdzie pozostał do 1610. Początkowo był aktorem iautorem scenicznych przeróbek. Pierwsze poematy, dedykowane hr. Southamptonowi, Wenus iAdonis (1593) oraz Lukrecja (1594), przyniosły S. uznanie wkręgach dworskich. W1594 r. związał się ztrupą teatr. Sług Lorda Szambelana, która od 1599 wszystkie sztuki wystawiała we własnym teatrze The Globe, później wBlackfriars Theatre. Po śmierci Elżbiety Iw1603 r. trupa, nad którą mecenat objął JakubI, przyjęła nazwę Sług Królewskich. W 1596 S. uzyskał tytuł szlachecki. Do naszych czasów nie przetrwał ani jeden rękopis S. Za życia twórcy ukazało się tylko 7 sztuk wniedokładnym wydaniu pirackim (tzw. Bad Quartos) oraz 14 wczęści pokrywających się znimi utworów autoryzowanych (tzw. Good Quartos), które były najprawdopodobniej reakcją na podrobione wersje pirackie. Członkowie trupy Sług Lorda Szambelana opracowali na kanwie manuskryptów iczęściowo na podstawie Good Quartos 36 sztuk S. wydanych w1623 (tzw. Pierwsze Folio). Edycja ta ustaliła kanon utworów S., stała się podstawą wszystkich późniejszych wydań. Ostatecznie przyjmuje się, iż S. jest autorem 37 sztuk (onie do końca ustalonej chronologii), które dzieli się na: kroniki hist., związane zdziejami Anglii (Henryk VI, Ryszard III, obie 1590-93; Ryszard II, 1595; Henryk IV, 1596-98; Henryk V, 1599), tragedie ( Romeo iJulia, 1595; Hamlet, 1601; Otello, 1604; Król Lear, 1606; Makbet, 1606; Antoniusz iKleopatra, 1607) ikomedie (Stracone zachody miłości, 1594; Poskromienie złośnicy, 1594; Sen nocy letniej, 1595; Jak wam się podoba, 1599-1600; Wesołe kumoszki zWindsoru, 1602; Wieczór Trzech Króli, 1602; Burza, 1611). S. jest także autorem cyklu 154 sonetów (1609) uznawanych za perełki ang. liryki. Twórczość S., który nawiązywał do Seneki (mł.), Plauta, Plutarcha, do średniowiecznych kronik, początkowo wśród współczesnych mu była wysoko ceniona, jednak zczasem zaczęto wysuwać przeciw twórcy oskarżenia oprostactwo iłamanie klasycznych reguł. Od romantyzmu do dzisiaj uznaje się S. za najwybitniejszego dramaturga literatury światowej, którego twórczość znacząco wpłynęła na kształtowanie się nowożytnego teatru europ. Życie idzieło S. stały się inspiracją dla J.Maddena, który w1998 r. nakręcił film Zakochany Szekspir.
- Shakespeare, ( albo : Szekspir )...
- SHAKESPEARE, William, Szekspir (1564-1616)...
- Szekspir, William Shakespeare, (1564-1616)