poeci, a zarazem kompozytorzy i śpiewacy, tworzący w jęz. staroprowansalskim, działający w płd. Francji od XI do końca XIII w. Wywodzili się przeważnie ze stanu rycerskiego, w pieśniach sławili cnoty rycerskie, idealizowali miłość dworną (amour courtois) i szerzyli na pół erotyczny, na pół mistyczny kult damy. Koncepcja miłości dwornej zakładała między poetą a jego kobiecym ideałem typ związku analogiczny do tego, który łączył pana i wasala. T. ślubował swojej wybrance posłuszeństwo, wierność i cześć, w zamian za co ona otaczała go opieką i protekcją. Niepisaną zasadą miłości dwornej było prawo kobiety do wystawiania miłości i cierpliwości poety na liczne próby; te jednak stanowiły dla artysty dodatkową podnietę, były źródłem egzaltacji. W swoich utworach t. zastępowali imię damy symbolem. Ta szczególna ostrożność i dyskrecja wypływały z faktu, że wybrankami poetów były zazwyczaj kobiety zamężne, otoczone liczną świtą. Akompaniatorami t., grającymi głównie na wioli i harfie, byli minstrele; oni także, jako wędrowni śpiewacy, rozpowszechniali twórczość poetów wśród szerszej publiczności. Zmierzch poezji staroprowansalskiej wiązał się z krytyką ze strony rzeczników chrześc. ideału miłości, którzy w amour courtois dopatrywali się grzechu i herezji. Poezja t., zw. "kwiatem, który zakwitł bez korzenia i łodygi", znalazła swoich naśladowców w całej Europie. Dzięki protekcji Eleonory Akwitańskiej, która przyjmowała na swoim dworze najsłynniejszych t., B. de Borna i B. de Ventadoura, na północy Francji rozpoczęli działalność truwerzy, tworzący w jęz. franc. Obok liryki miłosnej, wzorowanej na utworach t., uprawiali także epikę rycerską. Truwerem był jeden z najwybitniejszych poetów fr. Chrtien de Troyes, autor poematu o Lancelocie i Parsifalu. W Niemczech tradycję dworskiej poezji t. podjęli minnesengerzy, wędrowni śpiewacy i poeci, układający pieśni o tematyce miłosnej, rel. i polit. Do najwyżej cenionych m. zaliczali się m.in.: W. von Eschenbach i H. von Morungen. W XIV-XVI w. kunszt m. próbowali wskrzesić meistersingerzy, wywodzący się ze środowiska rzemieślniczego, działający gł. w Norymberdze, Moguncji, Frankfurcie i Wrocławiu. Do rodziny poetów nadwornych zaliczają się także skaldowie, którzy od IX do XIII w. uprawiali twórczość o charakterze pochwalnym i okolicznościowym na dworach Skandynawii, Anglii i Islandii; pierwszym ze znanych s. był Bragi Boddason.
- trubadurzy, franc. poeci, kompozytorzy...
- TRUBADURZY, zespół wokalno-muzyczny...
- TRUBADURZY, muzycy i poeci wywodzący...