(mit. rzym.)
w mitologii rzymskiej jedno z najstarszych bóstw; opiekun bram miasta (łac. ianua), następnie wszystkich wejść i wyjść, wszelkiego początku i końca; wyobrażany z głową o dwóch przeciwnie zwróconych obliczach; jego atrybutami były klucze lub laska odźwiernego; od imienia J. pochodzi nazwa stycznia (ianuarius); w Rzymie miał świątynię w kształcie bramy o podwójnych odrzwiach, zamkniętych w czasie pokoju i otwartych w okresach wojny; wg niektórych mitografów J. był przybyszem z Tesalii, który przybył do Rzymu, gdzie panował z mitycznym królem Camesosem; wzniósł wówczas nad jednym ze wzgórz miasto zwane Ianiculum; władaniu J. przypisuje się cechy charakterystyczne dla wieku złotego: uczciwość obywateli, dobrobyt, trwały pokój; podobizna J. widnieje na najstarszych rzymskich monetach (awers) wraz z dziobem statku (rewers); to właśnie J. miał wynaleźć statki służące przeprawie z Tesalii do Italii oraz pieniądz; uważano, że za swoje zasługi J. po śmierci trafił do grona nieśmiertelnych.
- JANUS, (astr.)
- JANUS, Edward
- JANUS PANNONIUS, .