znaki umowne służące do zapisywania liczb, powstały dla potrzeb gosp. (np. liczenie bydła, stanowiącego własność mieszk. osiedla, a wysyłanego wspólnie na odległe pastwiska) wcześniej niż pismo. Najstarsze odpowiedniki c. to żetony kamienne i z wypalanej gliny (znajdowane na Bliskim Wschodzie w stanowiskach archeol. z IX tysiąclecia p.n.e.), które zależnie od wielkości i kształtu oznaczały jednostki, dziesiątki, kopy i ich wielokrotności: np. ok. 3500 p.n.e. w Sumerze mały gliniany stożek oznaczał 1, kulka - 10, duży stożek - 60, taki sam stożek, ale przewiercony - 600, duża kulka 3600, a po przewierceniu - 36 000; dokonany w ten sposób zapis plombowano w zamykanym glinianym dzbanie; ponieważ odczytanie zapisu wymagało stłuczenia dzbana, ok. 3300 p.n.e. w Sumerze i Elamie rozpoczęto żłobić na krawędzi dzbanów symbole oznaczające zawarte w nich żetony zw. calculi (wyszły one z użycia wkrótce potem, ok. 3250 p.n.e., a dokumenty handlowe zaczęto zapisywać na glinianych tabliczkach, na których ok. 3200 p.n.e. pojawiły się pierwsze litery); prawie równocześnie (ok. 3000 p.n.e.) c. wynaleziono w Egipcie, stosując jednak konsekwentnie numerację dziesiętną; Grecy początkowo stosowali system naśladujący c. kreteńskie, ok. V w. p.n.e. wprowadzili stopniowo zapis oparty o zasadę wykorzystywaną w c. Rzymskich (osobne znaki dla c. 1, 5 i ich wielokrotności); współcześnie powszechnie stosowane są c. Arabskie.
- cyfra, napisać na tablicy jakąś...
- CYFRA ZNACZĄCA, każda z cyfr w zapisie...
- RZYMSKIE CYFRY, zapis cyfr przejęty...