silicium, Si
pierwiastek chem. należący do grupy węglowców; liczba atom. 14, masa atom. 28,0855, temp. topn. 1410oC, temp. wrz. 2355oC, gęstość 2,33 g/cm3; posiada trzy izotopy trwałe; szary, twardy, kruchy, bierny chem. półmetal; ogrzany spala się i tworzy tlenek krzemu (IV) SiO2 (krzemionka); z wieloma metalami tworzy krzemki; z wodorem - silany oraz związki krzemoorganiczne (siloksany, silikony); w przyrodzie występuje b. obficie w postaci krzemianów i glinokrzemianów oraz dwutlenku k. spotykanego w różnych odmianach polimorficznych (kwarc, trydymit, krystobalit oraz jako bezpostaciowy opal); stosowany w metalurgii jako dodatek do wyrobu stali stopowych, np. żelazokrzemu, stali kwasoodpornej, w detektorach krzemowych, do wyrobu soczewek, półprzewodników; związki krzemoorganiczne (silikony) stosuje się do produkcji smarów, żywic, izolacji; krzemiany i krzemionka jako surowiec w przem. szklarskim, ceramicznym, budowlanym, ściernym; jest mikroelementem, pierwiastkiem w śladowych ilościach niezbędnym do życia (bierze udział w cyklu życiowym niektórych bakterii - bakterie krzemowe); niektóre związki k. są trujące; otrzymany 1822 przez J. Berzeliusa.