rozpad promieniotwórczy
przebiegające spontanicznie, niezależnie od zewn. czynników fiz. i chem., procesy polegające na zmianie składu nukleonowego jądra atomowego lub zmianie stanu energetycznego tego jądra, przejawiające się emisją promieniowania jądrowego; gł. p.p. to: PRZEMIANA α - rozpad jΉdra atomowego połączony z emisją cząstki α, w wyniku której jądro traci dwa protony i dwa neutrony, jego liczba atomowa Z zmniejsza się o 2, liczba zaś masowa A o 4 (prawo przesunięć lub inaczej reguła Soddy'ego i Fajansa), przemianie α ulegają niemal wyłącznie jądra ciężkie będące nie tylko (choć gł.) w stanie podstawowym, lecz także wzbudzonym; PRZEMIANA β mogΉca występować w trzech wariantach: PRZEMIANA β-, podczas której neutron w jądrze przemienia się w proton, a towarzyszy temu emisja elektronu ujemnego (negatonu) e- i antyneutrina ν; PRZEMIANA β+ polegająca na przemianie protonu w jądrze w neutron i emisji elektronu dodatniego (pozytonu) e+ i neutrina υ; WYCHWYT ELEKTRONOWY - pochwycenie przez jądro elektronu z jednej z powłok orbitalnych atomu (najczęściej z powłoki K, tzw. wychwyt K), z towarzyszącą temu emisją neutrina υ; w przemianach β liczba atomowa Z zmienia siκ o 1 (w przemianie β - wzrasta, w przemianie β+ i wychwycie - maleje), natomiast liczba masowa A we wszystkich wariantach pozostaje niezmienna; PRZEMIANA γ, podczas ktσrej następuje przejście jądra ze stanu o wyższej energii wzbudzenia do stanu wzbudzonego o energii niższej, bądź do stanu podstawowego, a towarzyszy temu emisja kwantu promieniowania γ; KONWERSJA WEWNĘTRZNA - przejście jądra ze stanu wzbudzonego do stanu o niższej energii, podczas którego energia przejścia nie jest emitowana w formie fotonu γ, lecz przejmuje ją jeden z elektronów z powłoki atomowej w konsekwencji podlegający emisji, przy czym przy odpowiednim poziomie energii przejścia jądrowego może wystąpić konwersja wewnętrzna z emisją pary elektron-pozyton; zarówno przemiana γ jak i konwersja wewnętrzna przebiegają bez zmiany liczby atomowej Z i liczby masowej A i dlatego nazywane są rozpadami izomerycznymi; ROZSZCZEPIENIE SAMORZUTNE - rozpad jąder atomowych na dwa (rzadziej trzy) jądra lżejsze o porównywalnych masach, połączony z emisją neutronów; zachodzi tylko w jądrach ciężkich. Promieniowanie związane z p.p. emitują zarówno pierwiastki promieniotwórcze występujące w przyrodzie w warunkach naturalnych (np. tor, uran), jak i wytworzone sztucznie w wyniku reakcji jądrowych (np. neptun). Podstawowe naturalne p.p. zostały odkryte przez A.H. Becquerela, a następnie zbadane przez M. Skłodowską-Curie i P. Curie.
- rozpad promieniotwórczy, przemiana promieniotwórcza...
- izotopy promieniotwórcze, ( radioizotopy)
- rozpad alfa, (przemiana α)