strumienie cząstek przemierzające kosmos z prędkościami zbliżonymi doprędkości światła, gł. jądra lekkich pierwiastków pozbawione elektronów; 90% p.k. stanowią jądra wodoru (protony), 9% jądra helu (cząstki alfa), reszta to jądra innych pierwiastków; jest prawdopodobnie efektem wybuchów gwiazd nowych i supernowych oraz (w niewielkiej części) aktywności Słońca; p.k. docierające do górnych warstw atmosfery Ziemi zw. jest pierwotnym p.k. i nie osiąga powierzchni naszej planety; w wyniku zderzeń cząstek pierwotnego p.k. z atomami gazów atmosfery powstaje wtórne p.k., złożone gł. z elektronów, pozytonów, protonów, neutronów, mezonów, osiągające pow. Ziemi; wzrost jonizacji powietrza wraz z wysokością jako wynik działania p.k odkrył 1912 V.F. Hess.
- promieniowanie kosmiczne, promieniowanie docierające...
- KOSMICZNE PROMIENIOWANIE, kosmiczne promienie
- kosmiczne promieniowanie, strumienie cząstek elementarnych...