Polskie Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół"
stowarzyszenie gimnastyczne i społ.-wychowawcze, zał. 1867 we Lwowie, od 1885 działało w zaborze pruskim, od 1905 nielegalnie w Królestwie Pol.; podstawowe struktury organizacyjne, zw. "gniazdami", powstawały także wśród Polonii w USA i Niemczech; przed 1914 zdominowane przez Narodową Demokrację, przeistoczyło się w organizację paramilitarną; wielu czł. S. wstąpiło do Legionów Pol.; 1919 organizacje sokole z 3 zaborów połączyły się, odtąd siedziba władz nacz. w Warszawie; 1933 liczyło ok. 90 tys. czł.; organ prasowy - "Przewodnik Gimnastyczny Sokół"; gł. działacze: J. Millert, I. Krówczyński, J. Dobrzański, T. Żuliński; istniało do IX 1939; 1989 reaktywowane (ob. 20 gniazd).