(1814-76)
rosyjski rewolucjonista, teoretyk i przywódca ruchu anarchistycznego; początkowo słowianofil, współorganizator Zjazdu Słowiańskiego w Pradze (1848); zesłany na Syberię, z której 1861 uciekł do Anglii; popierał powstanie styczniowe licząc, że przekształci się ono w ogólnosłowiańską rewolucję. Jako anarchista B. łączył ideę wolności jednostki z zasadą kolektywnej formy własności; przeszkodą na drodze do wyzwolenia ludu (i wprowadzenia idealnego ustroju) jest - zdaniem B. - państwo (także Kościół, prawo i własność prywatna), które należy zlikwidować w wyniku rewolucji społ., przygotowanej przez tajną, elitarną organizację spiskową; autor m.in. prac Spowiedź, Dieu et l'état, L'état et anarchie.
TKACZOW, KROPOTKIN, ANARCHIZM, ANNIENKOW Pawieł W., STANKIEWICZ, MIĘDZYNARODÓWKA I, NIECZAJEW, PANSLAWIZM, ZIEMLA I WOLA, STOPPARD