Mahatma, właśc. Mohandas Karamchand (1869-1948)
indyjski polityk, filozof, prawnik, polityczny i duchowy przywódca Hindusów w okresie przed odzyskaniem niepodległości. 1893-1914 pracował jako prawnik w płd. Afryce, gdzie podjął bezkrwawą walkę o prawa wyzyskiwanych robotników, gł. emigrantów z Indii. Po powrocie do ojczyzny stał się jednym z przywódców Indyjskiego Kongresu Narodowego, tocząc "walkę bez gwałtu" o odzyskanie niepodległości Indii. Jego doktryna wypływała z głębokich pobudek etycznych i opierała się na zasadzie niewyrządzania zła (ahinsa), życia w prawdzie (satji) i ascezy. Z tych zasad wywiódł G. satjagrahę, metodę walki o cele polit. bez stosowania gwałtu i bez żywienia nienawiści do przeciwnika. Dążył do politycznego i gospodarczego usamodzielnienia kraju, demokratyzacji stosunków politycznych i reform społecznych (zniesienia podziału kastowego, równouprawnienia kobiet). Za głoszone poglądy wielokrotnie więziony przez Anglików. 1919 po krwawym stłumieniu przez Anglików pokojowej demonstracji w Amritsarze wezwał Hindusów do "cywilnego nieposłuszeństwa" i "zaprzestania współpracy" z władzami kolonialnymi, wreszcie strajku powszechnego. 1922 ogłosił konstruktywny program walki polegający m.in. na bojkocie towarów angielskich (nawoływał do używania jedynie tkanin robionych własnoręcznie na kołowrotkach). 1931 reprezentował Indie na drugiej "konferencji okrągłego stołu" w Londynie, w efekcie poczynionych uzgodnień w 1935 Indie otrzymały częściową autonomię. W czasie II wojny światowej nawoływał do odmówienia W. Brytanii wszelkiej pomocy, co spowodowało kolejne uwięzienie (1942-44). Po wojnie uczestniczył w negocjacjach, które doprowadziły do odzyskania niepodległości Indii. Gdy działacze pakistańscy zażądali podziału kraju, opowiedział się za przyjaznym rozwiązaniem konfliktu, co ściągnęło na niego gniew skrajnie nacjonalistycznych indyjskich zamachowców. 1948 zamordowany przez ind. nacjonalistę.
INDYJSKI KONGRES NARODOWY, SEVAGRAM, THOREAU, WARANASI, MAHATMA, PUNA, PORBANDAR, NAIDU, ZAMBIA