grupa ludów indoeuropejskich, wyodrębniona na przełomie II i I tysiąclecia p.n.e. na terenie Płw. Jutlandzkiego, Szlezwiku-Holsztynu, wysp duńskich i płd. Skandynawii; stamtąd G. rozpoczęli ekspansję na płn. (Skandynawia) i płd. (Germania). Niektórzy badacze przyjmują podział G. na grupę płn. (późniejsi Skandynawowie), zach. (plemiona zajmujące stopniowo tereny sięgające aż po górny Dunaj) oraz wsch. (plemiona te opuszczając Skandynawię wędrowały początkowo na wsch. - aż po Płw. Krymski; później zaś wzdłuż płn. granic imperium rzym. przesuwali się na zach.: Goci, Wandalowie, Burgundowie i in.); na przełomie II i I w. p.n.e. zetknęli się z państwem rzymskim, które powstrzymało ich rozprzestrzenianie się na granicy Renu i Dunaju; w tym samym czasie rozpoczął się rozkład wspólnoty rodowej G., zastępowanej na ogół krótkotrwałymi związkami plemiennymi (np. Swewów z Markomanami); III-IV w.n.e. pojawiają się trwalsze struktury ponadplemienne: Franków, Alemanów, Sasów, Longobardów. W I w.n.e. ze Skandynawii wyruszają na płd.-wsch. kolejne plemiona germańskie, spośród których najsilniejsze - Goci - tworzą silną organizację plemienną w pobliżu M. Czarnego, zagrażającą potędze Rzymu; w IV w. ulegli chrystianizacji w obrządku ariańskim; w tym samym stuleciu, wypierani przez Hunów, przełamali limes państwa rzymskiego. Następstwem tego faktu było rozpoczęcie wielkiej wędrówki ludów germańskich i ich stopniowe osiedlanie się w dawnych prowincjach rzymskich, gdzie tworzyli własne królestwa: Wandalowie w Afryce, Swewowie i Wizygoci w Hiszpanii, Frankowie i Burgundowie w Galii, Ostrogoci i Longobardowie w Italii, Anglowie (później też Sasowie i Jutowie) w Brytanii. Większość plemion germańskich uległa asymilacji z miejscową ludnością; w Brytanii dały one początek narodowi angielskiemu; plemiona osiadłe na obszarach między Renem i Łabą stworzyły po zjednoczeniu w VI-VIII w. naród niemiecki; zróżnicowanie G. płn. zapoczątkowało w Skandynawii proces wyodrębnienia się narodów: szwedzkiego, duńskiego i norweskiego.
TEUTOBURSKI LAS, KARAKALLA, LECHICI, NIEMCY, STRZELCZYK, TEUTONI, DRUZUS, GERMANÓW RELIGIE, AUSTRIA, ANGLOWIE
- Germanowie, ludy indoeuropejskie...
- LEONARD, Imię Leonard znaczy...
- WALENTYNIAN II, (365-92)