LOCKE

John (1632-1704)

filozof, pierwszy z wielkich empirystów brytyjskich, związany z antyabsolutystycznie nastawionymi wigami; od 1683 przebywał na emigracji w Holandii, gdzie napisał swoje najsłynniejsze dzieło Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, w którym wystąpił z krytyką idei wrodzonych, przyjmując, że wszystkie idee pochodzą z doświadczenia, a umysł ludzki jest na początku "nie zapisaną tablicą" (tabula rasa). Umysł ludzki tworzy tylko "idee relacji między ideami", za pomocą których dokonujemy kombinacji idei nabytych w doświadczeniu, tworząc nowe, np. idee czasu i przestrzeni. Gdy 1688 Jakub II został zmuszony do opuszczenia Anglii, L. powrócił do kraju i opublikował 1689 swoje najbardziej ważkie dzieła Rozważania..., słynny List o tolerancji (w którym z postulowanej wolności dla wyznawców wszystkich religii wykluczał katolików i ateistów) oraz Dwa traktaty o rządzie, w których postawił tezę, że państwo nie jest bytem naturalnym, ale powstaje dzięki dobrowolnej umowie zakładającej, że wola większości będzie prawem. Władza ma tylko źródła ziemskie, jest częścią naturalnej własności jednostki i na mocy jej decyzji zostaje przekazana wpólnocie, w której każdy rezygnuje z naturalnej wolności i nakłada na siebie "więzy społeczeństwa obywatelskiego". Poprzez swoją myśl polityczną L. oddziałał głęboko na Monteskiusza i Rousseau. Zasadnicze elementy filozofii politycznej L.: kontraktualizm, prawa człowieka, prawa własności i wolności sumienia i wyznania, obrona wolności prasy są dziś nadal żywe (w przeciwieństwie do jego teorii poznania).

KONSTYTUCJONALIZM, UMOWA SPOŁECZNA, SOCJOLOGIA, TABULA RASA, PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, DOWGIRD Anioł, OŚWIECENIE, HUME, EMPIRYZM

• Locke John, (1632-1704)
• Locke John, (1632-1704)
• Locke John, (1632-1704)