obok konfuncjanizmu drugi z gł. systemów światopoglądowych cywilizacji chińskiej; za twórcę i pierwszego przedstawiciela t. uchodzi Lao-cy (ok. VI-V p.n.e.), domniemany autor Tao-te-kingu; drugim klasycznym dziełem t. jest Czuang-cy, zbiór przypowieści zatytułowany tak od imienia autora (miał żyć w IV p.n.e.), zw. także Prawdziwą księgą południowego kwiatu; całość kanonu t. została wydana drukiem dopiero 1926 w Szanghaju w 1120 zeszytach. T. jako system światopoglądowy i religia jest konkurencyjny i alternatywny wobec konfucjanizmu; punktem wyjścia nie jest człowiek, ale przyroda, pierwotny nieosobowy ład (tao), który, jednostka poznając i poddając się mu może wykorzystać dla osiągnięcia jedności ze światem. Gdy dla konfucjanizmu najbardziej istotne są racjonalizm, etyka i skrupulatne przestrzeganie rytuałów, to t. przyznaje większe znaczenie poznaniu intuicyjnemu, spontaniczności i praktykom ezoterycznym, które pozwalają taoiście na wyzwolenie się z wszelkich konwencji i odmianę swojej świadomości. Choć Tao-te-king zdaje się głosić przewagę pustki nad pełnią, nicości nad bytem, to jednak celem praktycznym t. jako religii było osiągnięcie przez jej wyznawców jakiejś formy nieśmiertelności poprzez stosowanie praktyk podtrzymujących pierwiastek życia: dietę, techniki oddechowe, ćwiczenia fizyczne i seks, medytacje. W miarę rozszerzania się t. jego praktyki ulegały znacznej standaryzacji, nabierając niekiedy charakteru złożonej liturgii. W dziejach Chin stosunki pomiędzy t., konfucjanizmem i buddyzmem to pasmo ciągłych konfliktów, a cesarze sprzyjający innym religiom szczególnie podejrzliwie traktowali t., w którym obok nurtu mistycznego tkwił zaczyn buntu w postaci przeświadczenia o przygodnym charakterze wszelkiej władzy i porządku społecznego wobec tao.
KUNG-FU, NEW AGE, ZHANG DAOLING, SUCZOU, TAO YUANGMING, KLASZTOR, CHIŃSKA FILOZOFIA KLASYCZNA, LAO-TSY, CZUANGOWIE, CAPRA Fritjof
- taoizm, 1) doktryna klasycznej...
- taoizm ażycie seksualne, chiński ruch religijny...
- MASAŻ PUNKTOWY,