doktryna filozoficzna stoików; jakkolwiek s. uważa, że celem filozofii jest ćwiczenie się w cnocie, to moralność stoików jest niezrozumiała w oderwaniu od ich kosmologii: świat ulega transformacji za sprawą uniwersalnej zasady racjonalnej, Logosu, który jest bóstwem, w tej transformacji występują regularnie powtarzające się cykle; ponieważ natura ludzka jest częścią natury kosmicznej, prawo Logosu jest źródłem prawa, z którym powinny być zgodne ludzkie czyny. Choć człowiek nie jest zdolny do panowania nad biegiem świata, może jednak poznać naturę Logosu i panować nad własnymi pragnieniami i emocjonalnymi reakcjami; szczęście można osiągnąć poza przyjemnością i żądzą, można wyrugować z życia smutek i strach jako coś irracjonalnego; ideałem cnoty s. jest apatia (apatheia) - stan nie tylko opanowania, ale wykorzenienia gwałtownych reakcji emocjonalnych. Cnota jest jedna i niepodzielna, nie można posiąść jednej z tradycyjnych cnót (roztropności, odwagi, umiaru i sprawiedliwości), nie posiadając wszystkich pozostałych. Człowiek jest cnotliwy albo nie jest; do cnoty należy dążyć wyłącznie dla niej samej; jakkolwiek wszystko podlega determinacji, to nie podlega jej ludzka aprobata lub niezgoda na bieg rzeczy, wyrażona w formie intencji. Pomimo swojego determinizmu s. przyjmował istnienie w przyrodzie powszechnej sympatii, która winna łączyć ludzi; zgodnie z tą zasadą s. podkreślał braterstwo wszystkich ludzi (stoicki mędrzec czuł się częścią ludzkości a nie miasta czy państwa). S. głosił, że samobójstwo jest dopuszczalne, jeśli stanowi drogę do uniknięcia wielkich cierpień lub gdy śmierć jest bardziej zgodna z naturą życia, np. w późnej starości; wielu stoików (Zenon, Kleantes, Chryzyp, Seneka) popełniło samobójstwo zgodnie z zasadą tego ostatniego, że "drzwi są zawsze otwarte". Dziś, zgodnie z intuicjami stoików, bardzo często za s. uważa się pełną męstwa świadomą zgodę na nieunikniony porządek rzeczy.
- stoicyzm, (gr. Sto Poikilě =...
- aurea mediocritas, (łac. = złoty środek)...
- eudajmonizm, (gr. eudajmon = szczęśliwy)...