unici
chrześcijanie obrządku bizantyjskiego, o własnej organizacji diecezjalnej; zjednoczeni z Rzymem unią zawartą 1439 na soborze florenckim: uznają papieża za głowę kościoła oraz przyjmują dogmaty kat., zachowując odrębności liturgiczne i prawa kościelnego (kalendarz, język liturgii, małżeństwo księży przed święceniami); unia florencka nie miała trwałych rezultatów poza Polską, gdzie pod koniec XVI w., po unii z Litwą i opanowaniu ziem prawosławnej Rusi, jej odnowienie miało służyć jedności państwa i odciąć wpływy Moskwy. Propagatorami m.in. byli S. Hozjusz, S. Orzechowski, P. Skarga, popierani przez Zygmunta III; akt odnowienia unii zaprzysiężono 1596 na synodzie biskupów ruskich w Brześciu Litewskim (stąd unia brzeska). Po zaborach rząd carski skasował unię, zniesiono ją też na terenach włączonych do ZSRR po II woj. świat.; również w PRL represjonowano hierarchię unii do 1956, kiedy wznowiono działalność duszpasterską. W 1989 rozpoczęła się odbudowa struktur grekokatolickich na Ukrainie, wbrew oporowi władz i części duchownych prawosławnych powrócił z Rzymu kardynał M. Lubacziwski. 1991 diecezję przemyską objął bp I. Martyniak również nie bez przeszkód ze strony miejscowej ludności katolickiej. Obecnie duże grupy g. znajdują się w Kanadzie (ok. 1,5 mln, gł. potomkowie emigrantów z końca XIX w.), w płd. Włoszech, na Sycylii, w Palestynie, Egipcie (odłam melechickiego patriarchatu antiocheńskiego), w Grecji i Turcji; w Polsce ok. 200 tys. w dwu diecezjach (gł. na ziemiach zach. i płn.).
- grekokatolik, przekonania grekokatolika,...
- unici, (grekokatolicy)
- UNICI, .