literatura tworzona w krajach muzułmańskich od VII w., nawet w dziełach świeckich głęboko przesiąknięta ideami religijnymi; początkowo jest to lit. arabska, powstająca w klasycznym j. arab. na Płw. Arabskim i terenach podbitych przez Arabów; obok Koranu, świętej księgi spisanej rymowaną prozą pojawia się poezja ustna (kasydy) Imru'l-Kajsa, Antara i in., spisana w VIII i IX w.; w pierwszym okresie (do X w.) rozwija się dworska poezja apologetyczna, liryka erotyczna (Omar ibn abi Rabia) i poetyckie opowieści o nieszczęśliwych kochankach popularne wśród plemion beduińskich. Rozkwit lit. arab. następuje w okresie tzw. renesansu arabskiego (X-XIII w.), towarzysząc rozwojowi nauki (astronomia, filozofia, medycyna). Obok dzieł nauk. (al-Farabi, Awicenna) powstają antologie poetyckie i prace teoretyczno-lit.; poeci Abu Nuwas, al-Ahnaf i in. przełamują kanony poezji klasycznej; reakcją jest neoklasycyzm al-Mutanabbiego i in.; powstaje poezja filozoficzna i mistyczna, a w podbitej przez Arabów Hiszpanii - poezja rycersko-miłosna. W połowie XIII w. zaczyna się upadek polit. i kult. Arabów, czego przejawem w literaturze staje się zanik twórczości oryginalnej, wypieranej przez rozmaite kompilacje i twórczość epigońską; jednym z głośniejszych dzieł tego okresu są baśnie Tysiąc i jedna noc (spisane w XV w.). Odrodzenie lit. arab. następuje pod wpływem lit. europejskich w połowie XIX w., nowoczesna proza powstaje początkowo w Egipcie i wśród emigrantów arab. w USA; w XX w. coraz bardziej osłabia ona swe związki z religią, równocześnie zaś rozwija się artystycznie, którego to faktu uznaniem było 1988 przyznanie egipskiemu prozaikowi N. Mahfuzowi lit. nagrody Nobla. Przez cały ten okres literatura o podobnym charakterze, nosząca wyraźne piętno związków z lit. arab. (łączone jednak z tradycją lokalną), powstaje w państwach, w których islam stał się religią dominującą (Turcja, Iran, Pakistan).
- ARABSKA LITERATURA, obejmuje twórczość...
- TURKMEŃSKA LITERATURA, wywodzi się z poezji...
- IRAKU LITERATURA, część rozległej twórczości...