początkowo piktogram - wizualny zapis pisma. Pierwsze teksty-obrazy pochodzą z ok. 325 r. p.n.e. - ich autorem był Simiasz z Rodos (Jajko, Topór, Skrzydła). Z IV w. p.n.e. pochodzą wizualne teksty Teokryta (Syringa), Dosiadasa z II w. p.n.e. (Ołtarz), Besantinusa z II w. Ołtarz, w którym pierwsze wyrazy kolejnych wersów, czytane pionowo, układają się w odrębne znaczenie. Teksty-obrazy były popularne również w starożytnym Rzymie, w wiekach średnich (np. św. Bonifacy, Carmen cancllatum, Florentius Labirynt literowy itd.). Równolegle rozwijał się typ pisma związany z magią pisma i mistyką słowa (np. formuły magiczne, amulety gnostyczne, tzw. kwadraty magiczne). W Polsce podobnie jak w całej Europie XVI-XVIII w. rozwijał się bogaty nurt p.w., np. na lwich skrzydłach umieszczone dwa 6-wiersze z S. Niegoszewskiego. Labirynty słowne, logogryfy, polyptotony, tautogramy i inne odmiany poesis artificiosa w XVIII w. zajmowały poczesne miejsce. Na przełomie XIX i XX w. nastąpił renesans artystycznych prac nad językiem - obrazowanie słowem, np. koncepcja S. Mallarmgo ruchliwej, ekspansywnej książki przestrzennej Un coup de des (1887) oraz utwory wizualno-dźwiękowe Ch. Morgensterna i fonetyczne wiersze P. Scheeberta. Wiersze wizualne wł. futurystów łączyły słowo - obraz - dźwięk (muzykę). Inaczej pojmowali wyzwolenie słowa futuryści ros. starając się zgłębić obszar słowa - obrazu - dźwięku w języku zaumnym, pozarozumowym. Dadaiści stworzyli własny program (R. Haussmann we Wstępie do historii wiersza fonetycznego) ze skłonnością do mistycyzmu i zabawy słowem (np. H. Ball, Karawana, gadji beri bimba; R. Hausmann, Poemat optofonetyczny; Man Ray, Poemat fonetyczny), zapoczątkowało to wiersz optofonetyczny i sztukę odprzedmiotowioną ( Kandinsky, Klee, Arp), co zbliżyło dadaistyczną sztukę językową do surrealizmu oraz zapoczątkowało poezję figuratywną. G. Apollinaire w eseju Duch nowych czasów i poeci (1917) podkreślał twórcze możliwości p.w. poprzez aliterację, asonans, nową typografię dążąc do stworzenia syntezy muzyki, malarstwa i lit. Kaligramy Apollinaire’a zapoczątkowały współcz. typ p.w., a jego List oceaniczny jest przykładem wielopłaszczyznowej symultaniczności zdarzeń. W Polsce doświadczenia z nową typografią rozpoczęli futuryści wydając jednodniówki (J. Jankowski, B. Jasieński, S. Młodożeniec. A. Wat, A. Stern). W Manifeście w sprawie poezji futurystycznej Jasieński podkreśla plastyczną zgodność słowa i obrazu oraz zgłasza modyfikację ortografii wg zapisu fonetycznego. Przykładem p.w. są Mechaniczny ogród, Hamlet, Porwanie T. Czyżewskiego, w których na różne sposoby proponuje połączenie słowa i obrazu. Nowy typ obrazowania wizualnego w latach 20. ponadto zaproponowali m.in. L. Kassak, P. van Ostaljen,
M. Semenko, W. Strzemiński, S. Zur
(S. Szczyrkacz), M. Szczuka. Najciekawszą p.w. współcześnie reprezentują m.in. E. E. Cummings, D. Thomas, J. Kolar,
F. Achleitner, E. Gomringer, I. Hamilton Finlay, J. Valoch, R. Ruhm, E. Williams, Shutaro Mukai, F. Mon, A. de Campos, W. Havel, M. Klivar, K. Kempton, w Polsce S. Dróżdż, B. Michnik, S. Muc.
- konkretna poezja, strategie twórcze poetów...
- ROMANTYZMU SZTUKA, w sztukach wizualnych...
- synkretyzm, (gr. synkre-tismós...