organiczne związki azotowe zawierające układy heterocykliczne z co najmniej jednym zasadowym atomem azotu; substancje krystaliczne, trudno rozpuszczalne w wodzie, o gorzkim smaku, optycznie czynne; występują w niektórych gatunkach roślin (np. kawa, mak) i zwierząt (salamandry), przy czym pełnią w ich organizmach zróżnicowane i nie do końca rozpoznane funkcje; występują we wszystkich prawie częściach roślin, zwykle w towarzystwie kwasów organicznych (szczawiowy, jabłkowy, bursztynowy); silnie działają na człowieka; dotąd rozpoznano ponad 2000 a. naturalnych (np. morfina - pierwszy rozpoznany a.) i syntetycznych (nowokaina, atebryna); stosowane w lecznictwie, gł. jako leki przeciwbólowe, rozkurczowe, uspokajające; niektóre z nich wywołują stany euforii (np. morfina); często zażywane powodują uzależnienie; pod względem chem. dzielą się na: indolowe (ok. 1/3 wszystkich a.), mające w swej strukturze układ indolu (strychnina), pirydynowe i piperydynowe (nikotyna, lobelina), chinolinowe (chinina), izochinolinowe (morfina, opium, kurara), chinolizydynowe (sparteina), diterpenowe (akonityna), tropanowe (atropina), purynowe (kofeina); otrzymywane z roślin metodą ekstrakcji i destylacji z parą wodną, oczyszczane przez krystalizację lub chromatografię.
- alkaloidy, zasady organiczne zawierające...
- SPORYSZU ALKALOIDY, występujące w biologicznie...
- sok komórkowy, 1) zawartość wakuol...