lokomotywa napędzana parą wodną, zwykle przy zastosowaniu silnika tłokowego (2-, 3- lub 4-cylindrowego), rzadko - turbiny parowej (p. turbinowy); konstrukcję stanowią zespoły: kocioł, silnik parowy, podwozie, układ hamulcowy i urządzenia dodatkowe (m.in. pompy smarowe, urządzenie odiskierne, urządzenia oświetleniowe, gwizdawka, itp.); pierwszy p. zbudował 1804 R. Trevithick, pierwszy użytkowy p. zbudował 1813 W. Hedley, jednak za prototyp późniejszych p. uznaje się lokomotywę konstrukcji G. Stephensona zbudowaną 1829; w Polsce 1920 powstały: Fabryka Lokomotyw w Chrzanowie oraz Warszawska Spółka Budowy Parowozów, 1926 - produkcję p. podjęły Zakłady H. Cegielskiego w Poznaniu.
PRZEPUSTNICA, CZECZOTT Albert, TREVITHICK, TENDER, LOKOMOTYWA, SCHMIDT, PAROWY SILNIK TŁOKOWY, ŁĘKOWY MECHANIZM, STEPHENSON, CZERIEPANOWOWIE
- parowóz, donośny gwizd parowozu,...
- wleczesz się jak stary parowóz, ‘do osoby powolnej’...
- ŁOPUSZYŃSKI, Wacław (1856-1929)