(system urogenitalny)
występujący ukręgowców system narządów moczowych (wydalniczych) ipłciowych związanych anatomicznie irozwojowo. Związki rozwojowe moczowej irozrodczej części u.m. dotyczą przede wszystkim dróg wyprowadzających obydwu układów oraz ostatecznych funkcji pierwotnych narządów wydalniczych. Narządy wydalnicze kręgowców rozwijają się zmetamerycznych (segmentalnych) skupień mezodermy, zw. nefrotomem. Zprzedniej, dogłowowej części nefrotomu rozwija się pierwotna generacja narządów wydalniczych kręgowców przednercze. Kanaliki wyprowadzające nefronów przednercza łączą się tworząc moczowód pierwotny, zw. przewodem Wolffa, uchodzący do kloaki. Przednercze pełni czynną funkcję wydalniczą tylko ularw minogów oraz zarodków niektórych ryb ipłazów, po czym zanika lub ulega silnemu uwstecznieniu, ajego pozostałością uwszystkich kręgowców są przewody Wolffa. Narządy wydalnicze dojrzałych przedstawicieli tych grup zwierząt powstają ze środkowej lub tylnej części nefrotomu. U owodniowców przednercze nie wykształca się nawet uzarodków. Wtórna generacja narządów wydalniczych, czyli śródnercze - funkcjonujące udorosłych form bezowodniowców izarodków owodniowców, wykształca się ze środkowej części nefrotomu. Kanaliki nefronów śródnercza uchodzą do przewodów Wolffa, czyli moczowodów pierwotnych. Wraz zrozwojem śródnercza rozpoczyna się różnicowanie gonad. Przewody Wolffa tworzą zawiązki nasieniowodów. Pojawiają się też przewody Mllera, które powstają wefekcie wzdłużnego podziału przewodów Wolffa lub niezależnie od nich. Zprzewodów Mllera wykształcają się żeńskie drogi płciowe. Wtym czasie zarodki kręgowców przechodzą obupłciowy etap życia zarodkowego, wtrakcie którego istnieją zawiązki męskich iżeńskich gonad oraz dróg płciowych. Dalszy rozwój u.m. zależy przede wszystkim od ostatecznej płci zwierzęcia ( determinacja płci).
- MOCZOPŁCIOWY UKŁAD, ogół narządów moczowych...
- MIĘŚNIOWY UKŁAD, układ wszystkich mięśni...
- układ wydalniczy, zespół narządów służących...