koncepcja miłości, rodziny, życia seksualnego - religia monoteistyczna wyznawana głównie przez Żydów. Nauka judaizmu opiera się na Piśmie Św. Starego Testamentu i Talmudzie, który składa się z ustnej tradycji rabinów (Miszna) oraz z komentarzy do niej (Gemara). We wczesnym judaizmie (do VI w. p.n.e.) istniał prosty, patriarchalny kodeks norm seksualnych, w obyczajowości żydowskiej znajdują się elementy kultur sąsiednich (poligamia, nałożnice, prostytucja sakralna, traktowanie seksualności jako przyjemności). Po niewoli babilońskiej w judaizmie pojawił się silny nurt ascetyczny i rygorystyczny, seksualności przypisano znaczenie prokreacyjne, a masturbacja, cudzołóstwo, poligamia, prostytucja, dewiacje były surowo zakazane i podlegały sankcjom prawnym. W okresie po zburzeniu Świątyni w Jerozolimie (70 r. n.e.) zaczął się okres rozproszenia Żydów (diaspora) i powstały różne ośrodki judaizmu, przejawiające zróżnicowane systemy filozoficzne (np. chasydyzm w Polsce, kabalizm w Hiszpanii). W okresie diaspory problemom seksualności poświęcano więcej uwagi. Doceniano jej wartość w życiu małżeńskim, nie tylko do celów prokreacyjnych, ceniono osiąganie przyjemności seksualnej. Judaizm pozostał patriarchalny, ujawniał ambiwalencję wobec kobiet i zasadę jej podporządkowania mężczyźnie, negatywnie oceniał homoseksualność, dewiacje, wyrafinowanie w ars amandi. Wpłynął także na doktrynę niektórych kierunków psychoterapii i psychoanalizy, których twórcami byli Żydzi. Współcześnie w judaizmie istnieją różne nurty: od skrajnie ortodoksyjnych do reformowanych, w których postawy wobec seksualności są zróżnicowane, dominuje w zasadzie patriarchalizm, negatywna postawa wobec wyrafinowań, homoseksualności, dewiacji, przywiązanie do tradycji (np. w małżeństwach mieszanych częściej jest spotykane przechodzenie współmałżonka na judaizm niż odwrotnie). (1) Pożądanie. W wielu tekstach judaistycznych znajdują się rozważania o namiętności, żądzy seksualnej. Poza odniesieniem do sfery sacrum są również świadectwem zdrowego rozsądku i znajomości życia. Teksty wskazują na rozbieżność mądrości i namiętności: "Wiedza w miejscach przyjemnego i rozkosznego życia nie znajduje przytułku" (Sanhedrin 111); eschatologiczny wymiar namiętności: "Zła żądza jest szatanem a zarazem aniołem śmierci" (Baba basra 17); ich wpływ na zdrowie: "Kto z jednej w drugą namiętność szybko wpada i od jednej do drugiej rozkoszy spieszy, ten wcześnie starzeje" (Sabatt 152). (2) Dziewictwo. Nie było traktowane jako wartość religijna, lecz jako stan życia. Dziewictwo u kobiety dojrzałej oznaczało nieszczęście, niespełnienie, nadawało jej niższy status. Dziewica to jeszcze niezamężna kobieta, a przecież już dojrzała do małżeństwa, ale nie matka, a tylko macierzyństwo nadaje kobiecie sens istnienia. (3) Celibat. U starożytnych Żydów celibat był czymś niezrozumiałym i sprzecznym z naturą, niemal przestępstwem, ludzie mają bowiem obowiązek zawierania małżeństwa i rodzenia dzieci. (4) Małżeństwo. O wysokiej randze małżeństwa i życia rodzinnego mówią liczne teksty biblijne, m.in. Talmud i Miszna. Wiele uwagi poświęca się kojarzeniu związków. Podkreśla się w nich rolę przeznaczenia: "Nawet małżeństwa bywają prawidłowo, podług zasad z nieba przeznaczone" (Sota 2); uwolnienie od złych popędów i namiętności: "Człowiek jest zawsze w mocy złego popędu, ale i w małżeństwie moc złego popędu zniszczona jest, bo czytamy w piśmie: I poznasz, że spokój króluje w twoim namiocie" (Hiob 4, 24); potrzebę wczesnego wydawania córek za mąż. (5) Etyka seksualna. A. Uterman (1987 r.) stwierdza, że współżycie seksualne jest cenione tylko w małżeństwie, istnieje natomiast zakaz kontaktów przedmałżeńskich oraz pozamałżeńskich, a także nieheteroseksualnych. W tym celu ustalono pewne ograniczenia w kontaktach miedzy płciami.
judaizm
Miłość i sex