nieokreśloność irozciągliwość pojęcia "miłość" sprawia, że wszelkie rozważania na tten temat mają bardziej poetycki aniżeli naukowy charakter. Literatura, filozofia przez wieki stworzyły tysiące definicji iokreśleń m. Wkrajach należących do kultury chrześcijańskiej znany jest Hymn omiłości św. Pawła, przedstawiający model m. heroicznej ialtruistycznej: Miłość cierpliwa jest, / dobra jest. / Miłość nie zna zawiści, / nie szuka poklasku, / nie unosi się pychą; / nie jest bezwstydna, / nie szuka swego, / nie unosi się gniewem, / nie pamięta złego; / nie cieszy się zniesprawiedliwości, / lecz współweseli się zprawdą. / Wszystko znosi, / wszystkiemu wierzy, / we wszystkim pokłada nadzieję, / wszystko przetrzyma, / Miłość nigdy nie ustaje. (przekł. K. Romaniuk). Duże znaczenie zyskała książka E. Fromma Osztuce miłości, wktórej autor omawia różne typy irelacje m. Oto kilka ważniejszych myśli: "Miłość jest zjednoczeniem uwarunkowanym zachowaniem integralności człowieka…, jest aktywną siłą wczłowieku. Wmiłości urzeczywistnia się paradoks, że dwie istoty stają się jedną, pozostając mimo to dwiema istotami. Miłość to działanie, anie bierne doznawanie. Kochać to przede wszystkim dawać, anie brać. Zawsze występują wniej pewne podstawowe składniki, są to: troska, poczucie odpowiedzialności, poszanowanie ipoznanie. Kochanie kogoś to nie tylko sprawa silnego uczucia - to również decyzja, osąd, obietnica". Wostatnich latach powstała teoria m. opracowana przez J. Lee, socjologa zToronto, której wartość polega na pragmatycznym ujęciu tematu. Teoria została sformułowana na podstawie empirycznych badań autora, który opierał się na literaturze idoświadczeniach zwykłych ludzi. J. Lee wyróżnia następujące typy m.: (1)
E r o s - polega na wzajemnej fascynacji partnerów, pożądaniu, poszukiwaniu idealnego piękna. Kontakt zciałem partnera dostarcza rozkoszy. Istnieje wniej pewność siebie, poczucie bezpieczeństwa, wzajemne zaufanie. Osoby ztego typu m. unikają przeżywania skrajnych emocji, wspominają szczęśliwe ibezpieczne dzieciństwo, podkreślają zadowolenie zpracy, mają dobre kontakty zludźmi. M. traktują poważnie, ale bez obsesji. (2) L u d u s - oznacza miłość-grę, szukanie przyjemności, unikanie uzależniania się od drugiej osoby, nawiązywanie znajomości zkilkoma osobami wtym samym czasie. Wobec danej osoby prowadzi się taktykę nieokreśloności, tzn. utrzymywania pewnego dystansu, np. "będziemy wkontakcie", "spotkamy się
jeszcze". Seks uprawia się dla przyjemności, anie wcelu nawiązania więzi uczuciowej. Panuje się nad własnymi uczuciami, odrzuca się zazdrość izaborczość, dąży do niezależności. (3) S t o r g e - rozwija się wsposób niezauważalny dla partnerów iotoczenia. Często nie pamięta się początku tej m. Seks wtym związku pojawia się późno. Przychodzi irozwija się naturalnie zupływem czasu, powstaje przyzwyczajenie do siebie. Istnieje przyjaźń ikoleżeństwo. Celem tej m. jest małżeństwo, dom, dzieci, unika się wniej konfliktów, pasji. Dużo jest wniej rozsądku istateczności. Rozwija się wolno bez walki, natarczywości. Nawet po rozstaniu się partnerzy pozostają nadal ze sobą zaprzyjaźnieni, nigdy nie są dla siebie wrogami. (4) M a n i a - dominują wniej silne emocje, potrzeba zwrócenia na siebie uwagi drugiej osoby, zazdrość, zaborczość icierpienie, ambiwalencja, brak poczucia bezpieczeństwa, nawroty nostalgii iniepokoju. Długotrwałe uczucie może rozwinąć się wprzypadku poznania niezwykłego partnera, który jest zdolny do wytrzymania zmienności uczuć, napięć, akceptującego niezmiennie.