(Arthropoda)
najliczniejszy typ w świecie zwierząt, obejmuje ok. 1 mln gat.; ciało z reguły niewielkich rozmiarów, segmentowane (liczba segmentów zróżnicowana u poszczególnych gat., zwykle nie przekracza 20), z wyodrębnioną głową, tułowiem i odwłokiem (u wijów wyodrębniona tylko głowa i tułów, u skorupiaków głowotułów i odwłok); s. są pokryte chitynowym oskórkiem, pełniącym rolę szkieletu, do którego doczepione są mięśnie; szkielet zewnętrzny s. składa się z oddzielnych płytek, połączonych częściami błoniastymi, co nie utrudnia ruchów; segmenty ciała wyposażone w parzyste, członowate odnóża połączone stawami (stąd nazwa); u form wyższych na odwłoku brak odnóży; część odnóży s. uległa przekształceniu w narządy gębowe, zmysłów, kopulacyjne; układ nerwowy po stronie brzusznej posiada budowę drabinkową; dobrze rozwinięty wzrok i węch; system krwionośny otwarty; przewód pokarmowy złożony z jelita przedniego, tylniego i środkowego, do którego uchodzą gruczoły trawienne; narządy wydalnicze w postaci cewek Malpighiego lub organów zbliżonych budową do metanefrydiów; w większości rozdzielnopłciowe; przechodzą rozwój z przeobrażeniem; zamieszkują wszystkie środowiska, niektóre s. prowadzą pasożytniczy tryb życia; występowały już w kambrze; obejmują m.in. szczękoczułkowce, wije, owady.