jedno- lub wielokomórkowy organizm żywy, o ograniczonym wzroście, reagujący dzięki receptorom na bodźce środowiska zewnętrznego (u z. wyżej zorganizowanych zawarte w narządach zmysłów receptory przekazują informacje o bodźcach do odpowiednich ośrodków układu nerwowego); cudzożywne - oprócz części pierwotniaków wiciowców, których przynależność systematyczna do świata roślin lub zwierząt nie jest jasno określona; posiada zdolność przemieszczania się (oprócz osiadłych gąbek i jamochłonów), porusza się ruchem pełzakowatym, undulipodialnym (wici, orzęski, płazińce), większość za pomocą mięśni; do wykonywania różnorodnych czynności życiowych służą z. organelle (u pierwotniaków), tkanki, narządy i układy, których działania integrują 3 układy: nerwowy, krążenia i wewnątrzwydzielniczy; kształt, rozmiary, ciężar ciała b. zróżnicowany od kilku μm i milionowych części g do 30 m i 150 t; pojawienie się najbardziej pierwotnych jednokomórkowców, przodków wszystkich z., nastąpiło ok. 2 mld lat temu; najstarsze odkryte szczątki kręgowców pochodzą sprzed ok. 400 mln lat; królestwo zwierząt Animalia obejmuje ok. 2 mln poznanych dotychczas gat. skupionych w 2 lub 3 (w zależności od przyjętej systematyki; ob. przyjmuje się częściej 3) podkrólestwach: pierwotniaków (Protozoa), beztkankowców (Parazoa) i wielokomórkowców (tkankowców, Metazoa); wśród pierwotniaków wyróżnia się 5 typów: wiciowce, korzenionóżki, promienionóżki, zarodnikowce i orzęski; drugie podkrólestwo dzieli się na 2 działy: dwuwarstwowce Mesozoa i gąbki Porifera; trzecie obejmuje jamochłony, płazińce, wstężnice, kielichowate, obleńce, wrotki, pierścienice, pazurnice, wrzęchy, niesporczaki, stawonogi, mięczaki, szczetnice, sikwiaki, niezmogowce, czułkowce, szkarłupnie, rurkoczułkowce, szczecioszczękie, półstrunowce i strunowce (z 3 podtypami, m.in. kręgowcami podzielonymi na gromady kręgoustych, , płazów, gadów, ptaków i ssaków); z. są przedmiotem badań zoologii; od lat 70. XX w. w państwach cywilizowanych rośnie na sile ruch na rzecz ochrony zwierząt przed bólem, znęcaniem się itp.; "prawa zwierząt" ustanowiono m.in. w 37 stanach USA, w wielu państwach europejskich (m.in. w Polsce, piętnowanej za skandaliczne od lat warunki transportu koni na rzeź); uregulowania idą w kierunku wprowadzenia humanitarnych metod uboju zwierząt rzeźnych, określenia warunków hodowli, ustanowienia zakazów znęcania się, ograniczenia badań laboratoryjnych, likwidacji pewnych tradycyjnych zabaw (corrida, walki kogutów, polowanie na lisa itp.); szczególne zainteresowanie budzi wciąż inteligencja zwierząt i poznanie sposobu ich porozumiewania się; tradycyjnie za wybitnie inteligentne uważa się szympansy i delfiny; współczesne badania dowodzą, że wysoki poziom inteligencji pozwalającej na rozwiązywanie b. skomplikowanych zadań związanych ze zdobywaniem pożywienia występuje m.in. u pijawek, mątw, kruków, ośmiornic, niektórych gatunków ryb; na określenie tego zjawiska wprowadzono pojęcie "inteligencji ekologicznej"; zwierzęta chronione w Polsce - ochrona gatunkowa; szczególne zainteresowanie budzi wciąż inteligencja zwierząt i możliwość zrozumienia ich sposobu porozumiewania się; tradycyjnie za szczególnie inteligentne uważa się szympansy i delfiny; współczesne badania dowodzą, że niezwykle wysoki poziom inteligencji pozwalającej na rozwiązywanie b. skomplikowanych zadań związanych ze zdobywaniem pożywienia występuje m.in. u pijawek, mątw, kruków, ośmiornic, niektórych gatunków ryb; na określenie tego zjawiska wprowadzono pojęcie "inteligencji ekologicznej"; szczególne zainteresowanie budzi wciąż inteligencja zwierząt i możliwość zrozumienia ich sposobu porozumiewania się; tradycyjnie za szczególnie inteligentne uważa się szympansy i delfiny; współczesne badania dowodzą, że niezwykle wysoki poziom inteligencji pozwalającej na rozwiązywanie b. skomplikowanych zadań związanych ze zdobywaniem pożywienia występuje m.in. u pijawek, mątw, kruków, ośmiornic, niektórych gatunków ryb; na określenie tego zjawiska wprowadzono pojęcie "inteligencji ekologicznej".
ZWIERZĘ
Słownik pojęć
FOTOMORFOGENEZA, FOSFAGENY, ZASIĘGI ORGANIZMÓW, FOSYLIZACJA